KUL - Biblioteka Uniwersytecka - Ziemia Zbawiciela

Ziemia Zbawiciela
Jubileusz Chrześcijaństwa Iubilaeum Anno Domini 2000

strona główna opracowania \| strona uzupełniająca o wystawie

Działy wystawy: 1. Geografia, położenie, klimat, przyroda 2. Archeologia biblijna, historia 3. Opisy Ziemi Świętej, przewodniki 4. Jerozolima, Święte Miasto 5. Pielgrzymki, podróże (relacje, opisy)

4. Jerozolima

Oddzielne miejsce (5 gablot) miała tutaj Jerozolima.
Najstarszą publikacją w tej części było rosyjskie, z 1824 roku,
Opisanie iudejskoj zemli vo vremja Isusa Christa. S' gravirovannoj i raskrasennoj kartoj.
Z przewodników w języku polskim najstarszym był tom
Ziemia Święta o. Norberta Golichowskiego (Lwów 1896 r.)
Były też pojedyncze zeszyty
polskiej, francuskiej, włoskiej, hiszpańskiej, niemieckiej i angielskiej wersji czasopisma
Ziemia Święta, wydawanego przez franciszkanów z Kustodii Ziemi Świętej w Jerozolimie.

1. Jerusalem. [B. m. r. XIX w] 8° podł. tabl. 30.

2. Michaud Joseph: Obrazy Jeruzalem i świętych okolic. Wyjątek z listów o Wschodzie.
     Przeł. Ludwik Adam Jucewicz. Wilno 1840 Druk. B. Neumana 16° ss. 158.

3. Poujoulat Jean Joseph Fran(ois: Histoire de Jérusalem. Tableau religieux et philosophique
     comprenant l'entrée des Hébreux dans le pays de Chanaan, leurs destinées monarchiques...
     [T.] 1, 3. Bruxelles 1842 Meline, Cans 16° ss. 296 + 282, mapa 1.

4. Muravev Andrej Nikolaevič: Istorija svjatago grada Jerusalima. Ot' vremen' apostol'skich
     i do našich'. Č. 1. S.-Peterburg 1844 V Tip. III. Otdel. Soostv. E. I. V. Kanceljarii 8° ss. XIV, 389.

5. Josephus Flavius: Oblężenie i zburzenie Jerozolimy.
     Lwów 1856 Druk. Kornela Pillera 8° ss. 80. Biblioteka Lwowska. Seria I. Zesz. 2.

Madaba, mozaika w kościele z VI w. Jerozolima w centrum świata bizantyńskiego

Najstarsza mapa świata biblijnego,
ok. r. 565 [ 1 ] [ 2 ]

Odkryta w jordańskiej Madabie (w kościele z VI wieku)
mozaika przedstawia okoloną murami Jerozolimę
- w centrum świata bizantyńskiego.
Po podziale cesarstwa rzymskiego w 395 roku
spadkobiercami Ziemi Świętej zostali
władcy Bizancjum, którzy wznosili w całym regionie
kościoły dla uczczenia ważnych miejsc,
mających znaczenie w życiu Chrystusa.
Kiedy tereny te podbili muzułmanie,
takie kościoły bywały przekształcane w meczety.

Ilustracja - archiwum Studium Biblicum Franciscanum, Jerozolima;
za: National Geographic Polska, nr 10 (37), październik 2002

6. Environs of Jerusalem. London 1857 T. Nelson 16° ss. 48, nuty.

7. Wolff Philipp: Jerusalem. Nach eigener Anschauung und den neuesten Forschungen.
     Leipzig 1857 J. J. Weber 16° ss. XIV, 231, [1], plan 1.

8. De Saulcy Felicien Caignart de: Les derniers jours de Jerusalem.
     Paris 1866 Hachette 8° ss. [6], 437, tabl. [9], 2 mapy, il.

9. Lämmer Hugo: Coelestis urbs Jerusalem. Aphorismen nebst einer Beilage.
     Freiburg i. Br. 1866 Herder 4° ss. 148.

10. Wartensleben Alexander: Jerusalem Gegenwärtiges und Vergangenes.
     Berlin 1868 Barthol 16° ss. VIII, 198, tabl. 1, mapa 1.

11. Lubomirski Józef: Jérusalem. Un incrédule en Terre Sainte. Paris 1882 Calmann Lévy 16° ss. 332.

12. Mommert Karl: Die Heilige Grabeskirche zu Jerusalem in ihrem ursprünglichen Zustande.
     Leipzig 1898 E. Haberland 8° ss. 256, 1 plan.

13. Jerusalem. Rundblick von Turme der Erlöserkirche.
     Leipzig [po 1898] B. Hentschel 2° tabl. 1 złoż. z 11 części.

14. Besant Walter, Palmer Edward Henry: Jerusalem the city of Herod and Saladin. 4. ed.
     London 1899 Chatto and Windus 8° ss. XIV, [1], 532, tabl. 7, mapa 1.

15. Mommert Karl: Golgotha und das hl. Grab zu Jerusalem.
     Leipzig 1900 E. Haberland 8° ss. 280, rys.

Poniżej - 'Zburzenie Jerozolimy', obok - 'Świątynia Salomona'

Powyższe ilustracje pochodzą z dzieła 'Liber cronicarum cum figuris et ymaginibus', które opracował Hartmann Schedel (1440-1514), norymberski lekarz. Była to swoista encyklopedia, bogato ilustrowana, oddająca stan wiedzy i świadomości elit w Europie końca piętnastego wieku. Księgę (znana jako 'Kronika Norymberska') wydano w Norymberdze w roku 1493. Egzemplarz tego dzieła znajduje się w zbiorach BU KUL; 'Kronikę...' szerzej przedstawiamy na osobnej stronie.

16. Mommert Karl: Topographie des alten Jerusalem. Tl. 2.
     Das Salomonische Tempel und Palastquartier auf Moriah.
     Leipzig [1903] E. Haberland 8° ss. VII, 305, [1].

17. Lagerlöf Selma: Jérusalem en Terre Sainte. Texte français d' André Bellessort.
     Paris 1905 Ed. Nilsson 8° ss. 295, [2].

18. Kondakov Nikodim Pavlovič: Jerusalim christianskij. Istoričeskij očerk i pamjatniki.
     S.-Peterburg 1905 Tip. V. Ja. Mil'štejn 8° ss. [2], szp. 88, tabl. 16.

19. Lagerlöf Selma: Jerusalem II. Im Heiligen Lande.
     Einzige berechtigte Übersetzung aus dem Schwedischen von Pauline Klaiber.
     München 1909 Albert Langen 16° ss. 385, [1].

20. Hanauer J. E.: Walks about Jerusalem.
     London 1910 Soc. F. Promot. Christ. Amongst the Jews 8° ss. XV, [2], 260.

21. Jerusalem. Die Heilige Stadt und Umgebung. Rundschau vom Turm der Dormitio.
     München-Gladbach 1910 B. Kühlen 8° harmonijka [8] s. tabl.

22. Lesetre Henri: Le temple de Jérusalem. 3e éd. Paris 1912 G. Beauchesne 16° ss. VIII, 216, il.

23. Vogu Eugene Melchior de: Jérusalem, hier et aujourd'hui. Notes de voyage.
     Paris 1912 Plon 8° ss. 109.

24. Höpfl Hildebrand: Die Stationen des heiligen Kreuzweges in Jerusalem.
     Freiburg i. Br. 1914 Herder 16° ss. 119, tabl. 1.

25. Slisansky Laurentius: Neue Reisebeschreibung nacher Jerusalem undt dem H. Landte.
     Beschrieben... anno 1662. Leipzig [1914] R. Voigtländer 16° ss. IV, 140, tabl. 1.
     Voigtländers Quellenbücher. Bd. 76.

Cornelis de Bruyn IERUSALEM, Delft, 1698

Panorama Jerozolimy - sztych z dzieła holenderskiego autora: Cornelis de Bruyn (1652-1726) - IERUSALEM, Reizen van... door Klein Asia... en Palestina, Delft, 1698; 28,2 x 125,3 cm
(Kyram Collection)

26. Hedin Sven: Jerusalym. Nürnberg [1917] Der Burgverlag 16° ss. 118, tabl. 5.

27. Ruffini Ernesto: Il tempio di Gerusaleme. Parte 1-2.
     Roma 1917 Pont. Istituto Biblico 16° ss. 19 + 20.

28. Wright J. E.: Round about Jerusalem. Letters from the Holy Land.
     London 1918 Jarrolds 16° ss. 247, tabl. [12].

29. Meistermann Barnabé: Gethsémani. Notices historiques et descriptives.
     Avec 2 cartes, 12 plans et 5 vues photographiques.
     Paris 1920 Auguste Picard 8° ss. XVI, 335, tabl. 5, il.

30. Weill Raymond: La Cité de David. Compte rendu des fouilles exécutées a Jerusalem
     sur le sité de la ville primitive. P. 1-2.
     Paris 1920-1947 P. Geuthner 4° ss. VIII, 209 + [6], 132, [1] + tabl. 30, planów 12.
     Institut Francais d'Archéologie de Beyrouth. Bibliotheque Archéologique et Historique. T. 44.

31. A brief guide to al-Haram al-Sharif. Jerusalem. Published by the Supeme Moslem Council.
     Jerusalem 1924 Greek Convent Press 8° ss. 12, tabl. 7.

32. Cust Lionel: Jerusalem. A historical sketch. London [1924] A. C. Black 8° ss. X, 222, tabl. [24].

33. Chesterton Gilbert Keith: Das neue Jerusalem. Reiseeindrücke.
     Bremen 1930 Carl Schünemann 16° ss. 304.

34. Souvenir of Jerusalem. 10 views of the church of the Holy Sepulchre
     with flowers from the Holy Land. [B. m. przed 1939 B. w.] 16° podł. k. [10].

35. Jerusalem in the Time of our Lord Jesus Christ. The morning of good friday at the Lithostrotos.
     Jerusalem 1941 Franciscan Press 16° podł. k. 5 + [5],il.


		Wzgórze Świątynne - stara część Jerozolimy Do dziś zachowały się tylko szczątki murów Świątyni Jerozolimskiej (tzw. Ściana Płaczu)
Współcześnie na jej miejscu stoi meczet Omara (Kubbet-es-Sachra lub Haram AL-Sharif, inaczej Świątynia Pańska, Kopuła na Skale) z VII w. po Chrystusie, a w południowej części terenu świątynnego – meczet al-Agsa z VIII w. po Chrystucie.
Świątynia Jerozolimska stanowiła centrum życia narodowego Izraelitów od okresu monarchii (X w. przed Chrystusem) do jej ostatecznego zburzenia przez legiony rzymskie w I wieku naszej ery. Przejęła rolę Arki Przymierza, która była dla Żydów Szekina (obecnością Boga), miejscem, w którym Bóg był blisko ludu wybranego i objawiał mu się. Pierwszą Świątynię w Jerozolimie wybudował Salomon w latach 970-930 przed Chrystusem, została jednak zburzona przez Nabuchodonozora podczas najazdu babilońskiego w 587 r. przed Chrystusem. Po powrocie z wygnania Izraelici pod wodzą Zorobabela podjęli odbudowę (515 r.), która nie dorównała pięknem Pierwszej Świątyni. Dopiero Król Herod, chcąc pozyskać sobie żydowskich poddanych, postanowił ją powiększyć i upiększyć. Prace rozpoczęto w roku 20 przed Chrystusem i kontynuowano po śmierci Heroda do 10 roku po Chrystusie. Świątynia, wbrew wyraźnemu zakazowi Tytusa, została spalona przez rzymskich żołnierzy 6 sierpnia 70 roku.

36. Bordeaux Henry: La visage de Jérusalem et le Sphinx sans visage.
     Paris 1948 Les Deux Sirenes 16° ss. 302.

37. Leconte René: Jérusalem et les Lieux Saints.
     Paris 1954 Hachette 8° ss. 127, fot. Les Albums des Guides Bleus.

38. Jerusalem the saga of the Holy City. With contributions by Michael Avi-Yonah
     and an introduction by Benjamin Mazar (Maisler).
     Jerusalem 1954 The Universitas-Publ. 4° podł. s. VI, 76, tabl. 23.

39. Parrot André: Le temple de Jérusalem.
     Neuchatel [1955] Delachaux & Niestlé 8° ss. 94, [1], tabl. 6, il. Cahiers d'Archéologie Biblique. N. 5.

40. Sepher Yerushalayim. (The book of Jerusalem). Jerusalem, its natural conditions, history
     and development from the origins to the present day in 2 vol. Ed. by Michael Avi-Yonah.
     Ed. board L. A. Mayer, the late I. Press, S. Yeivin. Vol. 1.
     Jerusalem 1956 The Bialik Institute and Dvir Publishing House 4° ss. 18, 431, tabl. 70, map 40.

41. Jeremias Joachim: Jerusalem zur Zeit Jesu. Kulturgeschichtliche Untersuchung
     zur neutestamentlichen Zeitgeschichte. 2. Aufl.
     Göttingen 1958 Vandenhoeck & Ruprecht 8° ss. 262, [1].

42. Bartke Hans: Vom Roten Meer zum See Genezareth. Bilder zur Landes- und Altertumskunde
     Palästinasnach eingen Aufnahmen des Verfassers während einer Studienreise im Sommer 1961.
     Berlin 1962 Union Verlag 8° ss. 102, mapa 1, il.

43. Histoire Jerusalem d'Abraham a nos jours. Dir. gén. Robert Laffont.
     Paris 1965 Pont Royal 4° ss.294, [2], il. Panoramas d'Histoire.

44. Kollek Théodore, Pearlman Moshe: Jérusalem. Ville sacrée de l'humanité.
     Quarante siecles d'histoire. Jerusalem 1968 Steimatzky 4° ss. 288, il.

45. Gray John: A history of Jerusalem. Illustred and with maps and plans.
     New York 1969 Frederick A. Praeger 8° ss. 336, tabl. [16], plany.

Pierre R. Aveline IERUSALEM, Paryż, ok. 1700

Panorama Jerozolimy - sztych z dzieła francuskiego autora: Pierre R. Aveline (1654-1722)
IERUSALEM Comme elle est a présent, Paryż, ok. 1700; kolorowany ręcznie, 34,1 x 51,7 cm
(Kyram Collection)

46. Jerusalem 70. Jerusalem 1969 Franciscan Print. Press 8° s. 74, il. Cuasdernos de "Tierra Santa".

47. Jérusalem 70-1970. Jérusalem 1970 Franciscan Print. Press 8° ss. 65, il.
     Cahiers de "La Terre Sainte".

48. Storme Albert: Gethsemane. Transl. by Gerard Bushell.
     Jerusalem 1970 Franciscan Print. Press 16° ss. 109, il. The Holy Places of Palestine.

49. Storme Albert: Gethsemani. (bers. u. überarb. von Ambrosius Eickler.
     Jerusalem 1970 Franc. Print. Press 16° ss. 102, il. Heilige Statten Pal(stinas.

50. Ambelain Robert: Les lourds secrets du Golgotha.
     Paris 1974 Robert Laffont 8° ss. 413, [1], tabl. 4. Les Engmes de l'Univers.

51. Goichon Amelie Marie: Jérusalem. Fin de la ville universelle?
     Paris 1976 G.-P. Maisonneuve & Larose 16° ss. [9], 378, tabl. 21, mapa 1.

52. Wilkinson John: A Jérusalem avec Jésus. Trad. fr. de Jean Prignaud. Paris 1981 Cerf 8° ss. 250, il.

53. Peters Francis E.: Jerusalem. The holy city in the eyes chronicles, visitors, pilgrims and prophets
     from the days of Abraham to the beginnings of modern times.
     Princeton 1985 Princeton University Press 8° ss. XIV, 685, tabl. 42.

54. Sawicki Tom: The Jerusalem Handbook. Introduction by Teddy Kollek.
     Jerusalem 1987 The Jerusalem Institute for Israel Studies 4° ss. 80, il.

Ściana Płaczu (tzw. Ściana Zachodnia) jest dla Żydów miejscem świętym. Stała się nim od czasu zajęcia przez muzułmanów Świątyni na Skale, potrzebowali innego miejsca kultu. Ten potężny mur z wielkich bloków kamienia w tradycji żydowskiej uchodzi za pozostałość po świątyni Salomona. W rzeczywistości jest to część późniejszej, powiększonej i przebudowanej świątyni wybudowanej przez Heroda. Żydzi w skupieniu odwiedzają to miejsce, by opłakiwać zniszczenie Świątyni i żydowskie wygnanie, modlić się i prosić Boga o łaski.

Widok na Wzgórze Świątynne od strony Ściany Płaczu	Widok na Jerozolimę z cmentarza żydowskiego na Górze Oliwnej	Jedna z bram Jerozolimy - Brama Damasceńska
Widoki Ziemi Świętej w obiektywie Stanisława Markowskiego (Ziemia Zbawiciela, Kraków 1999/2000)

Według Koranu, Mahomet wstąpił do raju z wielkiej skały w centrum Wzgórza Świątynnego w Jerozolimie. Aby upamiętnić i ochronić to miejsce, w 691 roku kalif Damaszku wybudował słynną kopułę. Na zewnątrz była wyłożona złotymi mozaikami, które później Turcy otomańscy zamienili na 45 tysięcy perskich płytek ceramicznych. Dziś kopuła o średnicy 61 metrów pokryta jest pozłacaną aluminiową blachą, dekorowaną wersami z Koranu. Według tradycji żydowskiej skała pod kopułą to górą Moria, na której Abraham przygotowywał się do złożenia Bogu ofiary ze swego syna Izaaka i gdzie tysiąc lat przed nadejściem Chrystusa król Salomon wybudował pierwszą świątynię. W tym też miejscu miało nastąpić oczyszczenie Marii. Fundamentaliści trzech religii widzą to miejsce jako scenę dla wielkich wydarzeń przyszłości. Według Żydów i chrześcijan tutaj rozegra się ostateczna walka przed drugim nadejściem Mesjasza; według muzułmanów tutaj Jezus i Mahdi (Mesjasz) wspólnie zniszczą szatana i nawrócą na islam 'niewiernych'.

Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski

Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 20.07.2008, godz. 03:20 - Jan Wasilewski

Biblioteka Uniwersytecka

Biblioteka Uniwersytecka

Multiwyszukiwarka Primo

Ziemia Zbawiciela - 4. Jerozolima

Ziemia Zbawiciela

Jubileusz Chrześcijaństwa Iubilaeum Anno Domini 2000

4. Jerozolima