3.  Opisy Ziemi Świętej

Najbardziej obszernym fragmentem wystawy był całościowy opis Ziemi Świętej, poszczególnych krain, miast (Samaria, Judea, Betania, Betlejem, Nazaret, Syjon, Getsemani, Kafarnaum) i miejsc (Morze Galilejskie, Góra Tabor, Golgota) - łącznie tematyka ta zajmowała 11 gablot.

 

 

Pod murami Jerozolimy, fot. Stanisław Markowski (album Ziemia Zbawiciela, Kraków 1999/2000)

 

 

a) Całość Ziemi Świętej (128 pozycji)

1.  Opisanie iudejskoj zemli vo vremja Isusa Christa. S'gravirovannoj i raskrašennoj kartoj.      S'-Peterburg' 1824 Imperatorskaja Akademja Nauk 8° ss. 106, mapa 1. 2.  Luthereau Jean Antoine: Le livre d'or des familles, ou la Terre-Sainte illustrée.      Bruxelles 1847 Soc. des Beaux-Arts 4° ss. [2], 232, tabl. 58, mapa 1. 3.  Robinson Eduard: Neuere biblische Forschungen in Palestina und in den angränzenden Ländern      Tagebuch einer Reise im Jahre 1852. Berlin 1857 G. Reimer 8° ss. XXXIV, 854, [2], tabl. 1. 4.  Roberts David: The Holy Land. Syria, Idumen, Arabia, Egypt, Nubia.      From drawings made of the spot... with historical descriptions by George Croly. Vol. 3-6.      London 1855-1856 Day & Son 4° ss. [38], tabl. 38 + [45], tabl. 42 + [45], tabl. 45 + [39], tabl. 35. 5.  Das Heilige Land. Organ des Vereins vom Heilige Grabe. Köln 1857. 6.  Thomson William Mac Clure: The land and the book, or biblical illustrations      drawn from the manners and customs, the scenes and scenery of the Holy Land.      London 1859 T. Nelson 16° ss. [6], 710, tabl. 10. 7.  Tischendorf Konstantin: Aus dem Heiligen Lande.      Leipzig 1862 F. A. Brockhaus 8° ss. X, [2], 375, [1], tabl. 5, mapa 1. 8.  Tyburcy: Opowiadania pielgrzyma czyli Przewodnik do Ziemi Świętej      z dodatkiem kilku słów o Rzymie i Lorecie, dla użytku pielgrzymujących Polaków.      Kraków 1866 K. Budweiser 16° ss. [2], 238, [2]. 9.  Dixon William: Sviataja zemla. Perevod' s' anglijskago pod redakcieju H. S. Kutejnikova.      S' priloženiem' plana Ierusalima. Izdanie N. D. Protopopova. S.-Peterburg 1869 [B. w.] 8° ss. 337. 10. Da Hamme Lavinio: Guida indicatrice dei santuari e luoghi storici di Terra Santa.      Trad. dal francese Cipriano da Treviso. Venezia 1870 Tip. Antonelli 16° ss. 752, tabl. 6, plan. 1. 11. Dixon William: Das Heilige Land. Ausg. für Deutschland. Nach der vierten Aufl.      aus dem Englischen von J. F. A. Martin.      Jena 1870 Hermann Costenoble 8° ss. VIII, [2], 422, tabl. 2. 12. Liévin de Hamme Edouard Colleman: Guide-indicateur des sanctuaires et lieux historiques      de la Terre-Sainte. 3 éd. rev., augm. et accompagnée de cartes, de plans et de vues. P. 1-2.      Jérusalem 1887 Imprim. des PP. Francisc. 16° ss. LII, 486, tabl. 3 + XXXVII, 336, mapa 1, pl. 1. 13. La Terre Sainte. Journal des Lieux Saints: Jérusalem,      Rome et les principaux sanctuaires au monde catholique. Paris 1874- . 14. Svjataja Zemlja. Moskva 1877 Tip. A. Gatčuk 8° ss. 72 podł.  15. Ustav Pravoslavnago Palestinskago Obščestva.      S.-Peterburg 1882 V. Kiršbaum 4° ss. 16, 3 k. luźne. 16. [1]  [2]  Palästina in Bild und Wort Nebst der Sinaihalbinsel und dem Lande Gosen.      Nach dem Englischen hrsg. von Georg Ebers und Hermann Guthe. Bd. 1-2.      Stuttgart 1881-1883 Deutsche Verlags-Anstalt 2° ss. VIII, 520,      tabl. [21], map 2 + VI, 474, tabl. [18], mapa 1. 17. Majkov Leonid Nikolaevič: Starinnyje russkie palomniki v' izdanii      Pravoslavnago Palestinskago Obščestva. S.-Peterburg 1884 Tip. V. S. Balaševa 8° ss. 19. 18. Temple Richard: Palestine illustratet. London 1888 W. H. Allen 4° ss. 296, tabl. 34

 

 

Nazaret - wschód słońca fot. Stanisław Markowski 'Ziemia Zbawiciala' (więcej o tym mieście i inne fotografie - niżej)		Widok na Kafarnaum z jeziora Genezaret (więcej o tym jeziorze - niżej).

 

 

19. Opisanie svjatych' měst' Bez'imjannago konca XIV věka. Izdannoe v' pervyj raz' s' predisloviem'      A. J. Papadopulo-Keramevsom' i perevedennoe G. S. Destunisom'.      S.-Peterburg 1890 V. Kiršbaum 4° ss. 31. 20. Orelli Konrad von: Durch's Heilige Land. Tagebuchbläter. 4. Aufl.      Basel [1890] C. F. Spittler 8° ss. XI, [1], 290, tabl. 5. 21. Golgota. [Widoki z Ziemi Świętej]. [Saratov ok. 1890] A. J. Luk'janov 16° podł. tabl. 12. 22. Schneller Ludwig: Kennst du das Land? Bilder aus dem gelobten Lande      zur Erklärung der heiligen Schrift. 5. Aufl.      Jerusalem [1890] Syrisches Waisenhaus 8° ss. VIII, [2], 454. 23. Kalendarz Krzyżowca. [Wyd.:] Commisariat of the Holy Land Franciscan Monastery.      Washington 1892. 24. Frauenhand: Skizzen und Bilder aus Palästina kurz vor und nach unserer Zeitrechnung      und aus der Geschichte des Christentums. Emden 1895 W. Haynel 8° ss. [2], 443, [1], VI. 25. Solov'ev Michail Petrovič: Svjataja Zemlja i Imperatorskoe Pravoslavnoe Palestinskoe Obščestvo.      S.-Peterburg 1895 Tip. V. Kiršbauma 8° ss. 116. 26. Sladkopěvcov Petr: Drevnija palestinskija obiteli i proslavivšie ich sv. podvižniki. Vyp. 4.      Obiteli šestago i sed'mago veka. S.-Peterburg 1896 Izd. Imp. Prav. Palest. Obšč. 16° ss. [4], 268.

27. Golichowski Norbert: Ziemia Święta. Przewodnik po Palestynie.      Lwów 1896 Nakł. Prowincji Bernardynów 16° ss. 609, [6] s. tabl., mapa 1. 28. Jełowicki Aleksander: Przechadzki po Jerozolimie i bliższych jej okolicach.      Ozdobione 21 illustracyami i 1 planem. Warszawa 1897 Nakł. M. Orgelbranda 8° ss. 121. 29. Serao Matilde: In the country of Jesus. London [1897] Thomas Nelson and Sons 16° ss. 250. 30. Nikanor: Vospominanija o Svjatoj Zemlě i Afoně s' 41 risunkom'.      S.-Peterburg' 1898 Izd. Imp. Prav. Palest. Obšč. 16° ss. [4], 157, il. 31. Bambus Willy: Palästina. Land und Leute. Reiseschilderungen.      Berlin 1898 S. Cronbach 8° ss. [8], 175, [1], tabl. 6. 32. Schneller Ludwig: Evangelienfahrten. Bilder aus dem Leben Jesu in der Beleuchtung      des Heiligen Landes. 7. Aufl. Leipzig 1899 H. G. Hallmann 8° ss. 571, [1]. 33. Geikie Cunningham: Bildergrüsse aus dem Heiligen Lande. Erlauterungen zur Bibel auf Grund      in Palästina gesammelter Erfahrungen... Deutsche Bearb. von Johs. Walther. 3. Aufl.      Hannover 1900 O. Brandner 4° ss. [8], 920, il.  34. Rohrbach Paul: Im Lande Jahwehs und Jesu. Wanderunngen und Wandlungen von Hermon      bis zur Wüste Juda. Tübingen-Leipzig 1901 J. C. B. Mohr (Paul Siebeck) 8° ss. 432. 35. Kelman John: The Holy Land. Painted by John Fulleyove.      London 1902 Adam & Ch. Black 8° ss. XV, 301, tabl. 92. 36. Geike Cunningham: The Holy Land and the Bible. A book of Scripture.      London 1903 Cassell 16° ss. XVI, 432, tabl. 8. The Quirer Series.

 

 

Pustynia Judzka, rejon Pustelni Koziba - fot. Irena i Barbara Szantula

 

 

37. Meistermann Barnabé: La patrie de saint Jean-Baptiste avec un appendice sur Arimathie.      Paris 904 Alphonse Picard et Fils 8° ss. 290, tabl. 28, il. 38. Głos Ziemi Świętej. Miesięcznik Pobożnego Stowarzyszenia Armii Św. Krzyża.      Wyd. Zakon Braci Mniejszych. Red. O. Zygmunt Janicki. Kraków 1906-1939. 39. Lubeck i Kazimierz: Sanktuaria Maryańskie w Ziemi Świętej.      Ze wspomnień o Ziemi Świętej (z 17 widokami). Kraków 1907 Druk. "Czasu" 8° ss. 26, il. 40. Dmitrievskij Aleksěj Afanas'evič: Imperatorskoe Pravoslavnoe Palestinskoe Obščestvo      i ego dějatel'nost' za istekšuju četvert' veka (1882-1907). Vyp. 1.      Russkija učreždenija v Sv. Zemlě do 1889 g. S.-Peterburg 1907 V. O. Kiršbaum 4° ss. 332. 41. Thomsen Peter: Loca Sancta. Verzeichnis der im 1. bis 6. Jahrhundert n. Ch.      erwähnten Ortschaften Palästinas. Mit besonderer Berücksichtigung der Lokalisierung      der biblischen Stätten. Bd. 1. Halle 1907 Rudolf Haupt 8° ss. 142, mapa 1. 42. Guthe Hermann: Palästina.      Bielefeld 1908 Velhagen [u.] Klasing 4° ss. [6], 167, tabl. 1, mapa 1. Land und Leute. 21. 43. Tichelen Theodor von: Land & Volk in Palestina.      Brugge 1909 J. Houdmont-Carbonez 8° ss. VIII, 192. 44. Eberhard Otto: Palästina. Erlebtes und Erlerntes im Heiligen Lande. Hrsg. v. christlichen Verein      im nördlichen Deutschland. Eisleben 1910 Christl. Verein 16° ss. 168, tabl. 10. 45. Zakrzewska Nina: Terra Sancta. Warszawa 1910 Gebethner & Wolff 16° ss. 46. 46. Album Terrae Sanctae. [Jerusalem ok. 1910] Typ. P. P. Franciscan 16° podł. tabl. 38. 47. Serao Matilde: Au Pays de Jesus. Souvenirs d'un voyage en Palestine.      Trad. de l'italien par Jean Darcy. 15 ed. Paris 1910 Plon 16° ss. 329. 48. Das Heilige Land in Bild und Wort. Eine Sammlung von Abb. der heiligen Stätten      des gelobten Landes. Nach Original-Phot. mit erläut. Text. 2. Aufl. Neuerb. von L. Richen.      Essen [1913] Fredebeul u. Koenen 4° podł. k. [14], tabl. 80. 49. Hichens Robert: The Holy Land. London [1913] Hodder and Stoughton 8° ss. 311. 50. Dalman Gustaf: Orte und Wege Jesu. Mit 11 Abbildungen und 5 Plänen.      Gütersloh 1919 Druck und Verlag C. Bertelsmann 8° ss. 370. 51. La Terra Santa. Rivista illustrata della Custodie Francescana. Jerusalem 1921. 52. Gröber Karl: Palästina, Arabien und Syrien. Baukunst, Landschaft, Volksleben.      Berlin 1925 E. Wasmuth 4° ss. XVI, tabl. 304, mapa 1. Orbis Terrarum. 53. Palästina. 300 Bilder. Einletung von Sven Hedin. Mit ausführlich beschreibendem Text.      Hrsg. Georg Landauer. München 1925 Meyer & Jessen 4° ss. 240, il. 54. Tierra Santa. Rivista de los Santos Lugares Editada por la Custodia Franciscana de Tierra Santa.      Jerusalem 1925.

 

 

Surowe, skaliste krajobrazy Pustyni Judejskiej. Położona wzdłuż zachodniego brzegu Morza Martwego, stanowi wyżynę poprzecinaną głębokimi kanionami. W przeszłości była schronieniem i miejscem pobytu tysięcy banitów i pustelników, skupionych wokół licznych laur i monastyrów. Wciąż istnieją tam ślady siedzib z okresu rzymskiego i starszych. Fot. Danuta Młynarczyk

 

 

55. Ninck Karl: Auf biblischen Pfaden.      Reisebilder aus Egypten, Palästina, Syrien, Kleinasien, Griechenland und der Türkei.      Neu hrsg. von Fr. Jeremias. 8. Aufl. Berlin 1926 Martin Warneck 4° ss. 418, il. 56. Klippel Ernst: Wanderungen im Heiligen Lande. Ein Buch des Schauens und Erlebens      mit 129 Abbildungen und einer Karte von Palästina. Berlin 1927 Hochweg-Verlag 8° ss. 387, il. 57. Zimolong Bertrand: Osterfahrten in Palästina, Syrien und Cypern.      Mit 35 Bildern und einer Karte. Breslau 1928 Antonius-Verl. 16° ss. 158, mapa 1, il. 58. Legendre Adolph Alphonse Fran(ois: Le pays biblique.      Paris 1928 Bloud & Gay 16° ss. 243. Bibliotheque Catholique des Sciences Religieuses. Vol. 13. 59. Holdheim Gerhard: Palästina. Idee. Probleme. Tatsachen.      Berlin [1929] C. A. Schwetschke & Sohn 8° ss. 180. 60. Marin i Ercolano: La Terra Santa. Elevazioni sul mio pellegrinaggio (15 maggio - 16 giugno 1928).      3. ed. ampliata. Amalfi 1929 A. De Luca 16° ss. 190, [2], tabl. 6. 61. Koeppel Robert: Palästina. Die Landschaft in Karten und Bildern.      Tübingen 1930 J. C. B. Mohr 4° ss. V, [3], 174. 62. Schneller Ludwig: Jesusstätten. Wanderungen durch Palästina      zur Veranschaulichung des Lebens Jesu. 2. Bd. Judäa. Passions- und Osterwege.      Leipzig 1932 H. G. Wallmann 16° ss. 335, [1], plan 1. 63. Dąbrowski Eugeniusz: Na szlakach działalności Chrystusa w Palestynie.      Warszawa 1932 Uniwersytet-Theologicum 4° ss. 198, [5], map złoż. k. [2], il. 64. Rodrigue z San Pedro: Das Heilige Land. Wird in unseren Tagen ein neuer Kreuzzug möglich sein?      Madrid 1933 Edit. "Christus" 16° ss. 32. Biblioteca de Estudios pro Catolicidad. 65. Keulers Josef: Waar Jezus leefde. Een reis door Egypte, Palestina en Syrie. 3e druk.      Roermond 1934 J. J. Romen & Zonen 8° ss. 288, il., mapa 1. 66. [Borkowski Aureli]: Przewodnik po Ziemi Świętej.      Jerozolima 1934 Nakł. Kustodii Ziemi Świętej 16° s. 355, mapy 4, il. 67. Kwiatkowski Wincenty: U kolebki chrystianizmu.      Warszawa 1936 Uniwersytet-Theologicum 8° ss. 121, il. Apologetyczne Seminarium. 5. 68. Maas Otto: Heilige Stunden an Heiligen Stätten. Erlebnisse namhafter Palästinawallfahrer      an den Heiligtümern der Franziskaner nebst einer Beschreibung aller hl. Stätten      der Franziskaner im Heiligen Lande. Werl i. W. 1936 Franziskus-Druck. 16° ss. 120.      Aus allen Zonen. Reihe 3. Bd. 23. 69. Perrella Gaetano M.: I luoghi santi. Studio critico-divulgativo sul loro valore storico.      Piacenza 1936 Collegio Alberoni 8° ss. 484, tabl. 77, pl. 2. 70. Król Eugeniusz: Ziemia Święta. Przewodnik dla pielgrzymów turystów.      Kraków 1936 Druk. "Powściągliwość i Praca" 16° ss. XIV, 217, mapa 1. 71. Meistermann Barnabé: Guide de Terre Sainte avec 26 Cartes et 14 Plans de villes gravés      et en couleurs et 110 Plans de monuments dans le texte. 3. éd. revue et augmentée.      Paris 1936 Editions Franciscaines 16° ss. XLIII, 796, [1]. 72. Benoir-Kalter J.: Twenty four views of the Holy Land. [B. m. przed 1939 B. w. ] 4° tabl. luź. 24.

 

 

U góry z lewej - Jezioro Genezaret widziane z Góry Błogosławieństw, fot. Barbara i Stanisław Daszkowscy, z prawej widok od strony Galilei - fot. Danuta Młynarczyk.

Niżej: Galilea widziana z Jeziora Galilejskiego, widok Galilei z lotu ptaka i jeszcze raz Jezioro (Morze) Galilejskie
Galilea (z hebrajskiego - 'okręg'), kraina w północnym Izraelu. Położona między Morzem Śródziemnym a Jordanem, na północ od równiny Esdraelon, od wschodu oparta o Jezioro Galilejskie. Kraina ta była kolebką chrześcijaństwa (miasta Betsaida, Kana, Kafarnaum, Nazaret, Tyberiada); Jezus i większość jego uczniów pochodzili z Galilei, stąd pierwszych chrześcijan nazywano 'galilejczykami'. Po upadku powstania Bar Kochby (125 n.e.) do IX w. Galilea była najbardziej ożywionym ośrodkiem żydowskim. Od 1948 większość Galilei znajduje się w granicach państwa Izrael.

 

 

73. The way of the Cross as made by our Lord Jesus Christ in Jerusalem.      Jerusalem 1941 Franciscan Press 16° podł. k. 5 + [6], il. 74. Morton Henry Vollam: In the steps of the master. 11. print.      New York 1943 Dodd, Mead 8° ss. XI, 448, tabl. 14. 75. Żołnierz polski w Ziemi Świętej. [Jerozolima] 1943 Wydawnictwo Ks. Biskupa Polowego.      Druk. OO. Franciszkanów 16° ss. 47, il. 76. Meinert z Gusta: Im Land des Herrn. Ein Palästinabüchlein. München 1948 M. Lutz 8° ss. 64, il. 77. Morton Henry Vollan: Auf den Spuren des Meisters. Einzig berechtige Übersetzung      aus dem Englischen von H. C. Röcker. Ungekürzte Neuausg.      Berlin 1950 Palmen-Verl. 8° ss. 394, tabl. 31. 78. Ziemia Święta. Zebrał i opracował Edward Rudowicz.      Warszawa 1957 Ars Christiana 16° k. podł. 45. 79. Moschopoulos Nicéphore: La Terre Sainte. Essai sur l'histoire politique et diplomatique      des Lieux Saints de la chrétienté. Athenes 1957 8° ss. 436, tabl. 1. 80. Ricciotti Giuseppe: La Bibbia e le scoperte moderne.      Firenze [1958] Sansoni 16° ss. 138, tabl. 24. Le piccole storie illustrate. N. 8. 81. Leconte René, Duran Frédérique: In the steps of Jesus. Introd. by card. Liénart. Transl.      From the French by Margaret Case. New York 1959 Hastings House 4° ss. 221, il. 82. Hamilto n Elizabeth: Das Heilige Land heute. Ungekürzte Ausg.      Aus dem Englischen von Kurt Wagenseil. München 1960 P. List 16° ss. 152. List-Bücher 150. 83. Vilnay Zev: The Holy Land in Old Views and maps. Jerusalem 1961 Rubin Mars 4° ss. 176, il. 84. Schlink Klara: Heiliges Land-heute. Stätten des Lebens und Leidens Jesu. 2. Aufl.      Darmstadt 1963 Marienschwesternschaft 16° ss. 535, tabl. 27. 85. Willam Franz Michel: Das Leben Jesu im Land und Volke Israel. Bd. 2.      Mit 25 Bildern auf 16 Bildseiten. 2. Aufl. Freiburg 1963 Herder 8° ss. 390, [1], tabl. [14].  86. Kopp Clemens: Itinéraires évangéliques. Trad. par A. Belkind.      [Paris] 1964 Mame 16° ss. 701, [8] s. tabl. Lumine in Fidei. 87. Nowak Jan: Ziemia biblijna. Warszawa 1966 Pax 8° ss. 328, tabl. [16]. 88. New Testament illustrations. Photographs, maps and diagrams      compiled and introducted by Clifford M. Jones.      Cambridge 1966 At the University Press 4° ss. 189, il., mapy. The Cambridge Bible      Commentary. 89. Finbert Elian J.: Isra(l... 157 illustrations, dont quatre pleines pages en couleurs 2 cartes.      [Paris] 1968 Arthaud 8° ss. 249, [2], 1 plan złoż., il. 90. Schmidt Konrad, Paszkowiak Alfred: Ostern im Heiligen Land.      Berlin 1969 Union Verlag 4° ss. 163, [1], il.

 

 

Różne oblicza i barwy skalistej pustyni Judzkiej (która rozciąga się między Morzem Martwym a Jerozolimą). Blisko połowę powierzchni dzisiejszego Izraela i Palestyny można zaliczyć do obszarów od wieków pustynnych; prócz Pustyni Judzkiej wielką pustynią jest Negev (w j. hebrajskim - 'sucha ziemia'), leżąca na południu Ziemi Świętej.

 

 

91. Collin Bernardin: Les Lieux Saints. 2. éd. mise a jour. Paris 1969 Presses Universitaires de      France      16° ss. 124, [3]. "Que sais-je?" Le Point des Connaisances Actuelles. N° 998. 92. Hoade Eugenio: Piccola guida della Terra Santa.      Jerusalem 1972 Franciscan Print. Press 16° ss. 188, tabl. 12, il. 93. Alexander David: Photo-guide du Nouveau Testament. Présenté par André Paul.      Trad. et adaptation par Yves Jolly. [Paris] 1973 Ed. Fleurus 8° s. 155, il. 94. Pearlman Moshe: Dans les pas Moise. Préf. de Yigael Yadin. Grenoble 1974 Arthaud 4° ss.       231, il. 95. Holy Land Review. Illustrated quaterly of the Franciscan Custody. Ed. G. Kloetzli;      Terra Santa College. [Publ.:] Franciscan Printing Press Jerusalem. Jerusalem 1975- . 96. Cette année a Jérusalem. Guide du voyage en Terre Sainte.      Nouv. éd. [Aut.:] Amédée Brunot [i in.]. Paris 1975 Le Centurion 8° ss. 223, rys., mapy. 97. Roger Jean: Das Land Jesu. Photos Garo Nalbandian.      Wien 1976 H. Böhlaus Nachf. 16° ss. 26, tabl. 120. Ein Böhlau Sonderband. 98. Brentjes Burchard: Völker beiderseits des Jordans.      Leipzig 1979 Koehler & Amelang 8° ss. 261, [[1], 1 mapa, il. 99. Saulnier Christiane, Rolland Bernard: La Palestine au temps de Jésus.      Paris 1979 Du Cerf 16° ss. 63, mapy, plany. Cahiers Evangile. Vol. 60. 100. Einsle Hans: Sie glaubten an das Ewige Leben. Biblische Forschung von Bethlehem      bis zum Grab Petri. Aschaffenburg 1980 P. Pattloch 8° ss. 310, [24] s. tabl., il. 101. Carmel Alex: Christen als Pioniere im Heiligen Land. Ein Beitrag zur Geschichte      der Pilgermission und des Wiederaufbaus Palästinas im 19. Jahrhundert.      Basel 1981 Friedrich Reinhardt Verlag 8° ss. 204, il. Theologische Zeitschrift. Sb. 10. 102. Baldi Donato: W Ojczyźnie Chrystusa. Przewodnik po Ziemi Świętej. Kraków-Asyż 1982      Franciszkanie (reformaci) 8° ss. 871, [32] s. tabl. Biblioteka Franciszkańska. Nowa seria. Nr 2. 103. Dobraczyński Jan: Ziemia Ewangelii. Warszawa 1983 Pax 8° ss. 76, tabl. 20. Dzieła. 104. Jankowski Stanisław: Przewodnik po Ziemi Świętej. Rzym 1983 Romagrafik 16° ss. 415, il.  105. Grandenwit z Peter: Das Heilige Land in Augenzeugenberichten.      Aus Reiseberichten deutscher Pilger, Kaufleute und Abenteuer vom 10. bis zum 19. Jahrhundert.      München 1984 Deutscher Taschenbuch Verl. 16° ss. 264.      Deutscher Taschenbuch Verlag. Bd. 2713.

 

 

Góra Tabor (Przemienienia): z lewej z lotu ptaka (fot. NN), w środku Bazylika Przemienienia na Górze Tabor (fot. St. Markowski), z prawej - widok Góry Tabor w obiektywie Stanisława Markowskiego ('Ziemia Zbawiciela', Kraków 1999/2000) Góra Tabor (Dżebel et-Tur) znajduje się na terytorium Izraela w południowej Galilei. Samotna, wysoka na niemal 600 m, przez wieki była doskonałym punktem obronnym. Jest domniemanym miejscem przemienienia Chrystusa (m.in. Orygenes, św. Hieronim), opisanego w ewangeliach synoptycznych (które jednak nazwy Tabor nie wymieniają). Pierwsze sanktuarium poświęcone temu wydarzeniu wzniesiono na górze Tabor w IV w.

 

 

106. Skucha Piotr: Ziemska ojczyzna Jezusa. Warszawa 1985 ATK 8° ss. 283, tabl. 95. 107. Barone Ines: Śladami Chrystusa. Przeł. ks. Tadeusz Niewęgłowski.      Warszawa 1987 ATK 16° ss. 94, [2]. 108. Paszkowski Zdzisław J.: Zaduma nad ziemią Chrystusa i Jego Matki.      Warszawa (Struga) 1987 Michalineum 8° ss. 78, [1] tabl. 8. 109. Konieczka Leon: Ziemia Święta. Chicago 1988 [B. w.] ss. 115, [1], fot. 110. Jesus and his times. Editor Karl Ward.      Montreal 1989 The Reader's Digest Association 8° ss. podł. 336, il. Reader's Digest. 111. Lombardi Luigi: Ziemia Święta. Tłum. i uzup. Włodzimierz Rędzioch.      Ząbki k/Warszawy 1990 Pallottinum 4° ss. 143, [1],il. 112. Masom Caroline, Alexander Pat, Millard Alan: Świat Biblii.      Miejsca, odkrycia, najważniejsze wydarzenia. Tłum. z ang. Bożena Mierzejewska.      Warszawa 1991 Arkady 4° ss. 192, il. 113. Izrael. [Il. i tekst Colour Library Books. Tłum. Paweł Laskowicz].      Poznań [1992] Historia i Sztuka 4° ss. [64], il. 114. O' Neill Amanda: Świat Biblii. [Panorama biblijnych ludów i krain].      [Tł. Jerzy Juruś, Radosław Szczęch]. Kraków 1993 Art Books 4° ss. 108, il. 115. Taylor Joan E.: Christians and the holy places. The myth of Jewish-Christian origins.      Oxford 1993 Clarendon Press 8° ss. XXII, 384, il. 116. Bujak Adam: Ziemia Jezusa : [album]]. Z listem Jana Pawła II i jego poematem      "Wędrówka do miejsc świętych". Wprowadzenie Mieczysława Malińskiego.      Warszawa 1994 Editions Spotkania 4° ss. [168], il. 117. Roiter Fulvio, Ravasi Gianfranco: Terra di Dio. Milano 1994 Vita e Pensiero 4° ss. [188], fot. 118. Klugman Aleksander: Polonica w Ziemi Świętej.      Kraków 1994 Wydawnictwo Literackie 8° ss. 157, [2], tabl. [16]. 119. Ziemia Święta. Kwartalnik. Wyd. Fundacja Komisariat Ziemi Świętej. Red. nacz. N. Gdyk.      Kraków 1994. 120. Skrzypiec Szczepan: Obrazki z Ziemi Świętej. Pelplin 1995 Bernardinum 8° ss. 104, [1], il. 121. Masom Caroline, Alexander Pat, Millard Alan Ralph: Świat Biblii.      Tł. z ang. Bożena Mierzejewska; konsultacja Waldemar Chrostowski. Wyd. 2.      Warszawa 1996 Arkady 4° ss. 191, [1], faks., fot., mapy, plany. 122. Ziemia Święta w rzeczywistości i legendzie średniowiecza.      Materiały XVI Seminarium Mediewistycznego. Pod red. Jacka Wiesiołowskiego;      przy współpr. Jacka Kowalskiego. Poznań 1996 Wydawn. Pozn. TPN 8° ss. 97, [1], il., nuty.      Prace Komisji Historii Sztuki. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.      Wydział Nauk o Sztuce. T. 24. 123. Głosy Ziemi Świętej. Oprac. Waldemar Chrostowski. Warszawa 1996 Vocatio 16° ss. 109,      [3], il. 124. Jurczuk Maria: Ziemia Święta. Cud Ognia i Chwała Obłoków.      Hajnówka 1996 Bratczyk 8° ss. 63, [1], tabl. [16].
		125. Murphy O'Connor Jerome [o.]:      Przewodnik po Ziemi Świętej.      Przekład Mariusz Burdajewicz.      Konsultacja naukowa Waldemar Chrostowski.      Warszawa 1996 Vocatio 8° ss. 429, il., plany.
		Od wydawcy: Przewodnik archeologiczny dla odwiedzających Ziemię Świętą, opracowany i oryginalnie wydany przez Oxford Press, autorstwa wybitnego znawcy w tej dziedzinie. Konsultacji tekstu dokonał polski biblista i przewodnik grup pielgrzymkowych, ks. W. Chrostowski. Ta książka to rezultat głębokiej erudycji połączonej ze starannością i prostotą wykładu. Pomoc dla każdego, kto chce poznać dzieje Ziemi Świętej. Autor z pietyzmem pokazuje, co dziś jeszcze można zobaczyć z dawnej świetności biblijnego i pobiblijnego Izraela.

126. Ziemia Święta. [Red. Jarosław Hess; aut. Amir Ben i in.; przeł. Beata Czarnomorska i in.]      Bielsko-Biała 1996 Pascal 8° ss. 475, il. Przewodniki Pascala. 127. Ziemia Święta wczoraj i dziś. Litografie i dzienniki Davida Robertsa. Tekst Fabio Bourbon.      Fot. Antonio Attini. [Tł. Elżbieta Gałązka, Barbara Gutowska-Nowak].      Warszawa 1997 Muza SA ss. 270, [2], il., mapy. 128. Szteinke Anzelm Janusz: Polscy Bracia Mniejsi w służbie Ziemi Świętej 1342-1995.      Poznań 1999 Franciszkanie 8° ss. 207, tabl. [14].

 

 

Góry Synaju (fot. Piotr Dylik), z albumu Ziemia Święta, Wydawnictwo List, Kraków 2000

 

 

b) Poszczególne krainy i miasta (25 pozycji)

129. Strauss Friedrich Adolph: Sinai und Golgotha. Reise in das Morgenland. 3. vorbess. und verm.      Auf. Berlin 1850 Jonas Verlagsbuchhandlung 16° ss. VIII, 536, mapa 1, tabl. 1. 130. Hahn-Hahn Ida: Von Jerusalem nach Bethlehem.      Offenes Sendschreiben an die... zu Nutz und Frommen aller neubekehrten Katholiken.      Hrsg. Iranäus Monasticus. Berlin 1851 Decker 16° ss. 96. 131. Barnabé P.: Le Mont Thabor. Notices historiques et descriptives.      Paris 1900 J. Mersch 8° ss. VIII, 176. 132. Schell er Ludwig: Durch die Wüste zum Sinai. In Moses Spuren vom Schilfmeer bis zum Nebo.      Leipzig 1910 H. G. Wallmann 8° ss. 283, [1], mapa 1. 133. Lipiński Aleksander: Obrazy ze Wschodu. 1. Morze Galilejskie.      Warszawa 1916 Księgarnia Nakładowa M. Szczepkowskiego 8° ss. 40. 134. Meistermann Barnabe: Capharnaum et Bethsaide, suivi d'une etude sur l'âge de la synagogue      de Tell Houm. Paris 1921 A. Picard 8° ss. XV, 295, tabl. 3, mapa 1. 135. Fic Urban Atanazy: Syjon miasto Dawidowe w świetle tekstów i wykopalisk.      (Studium archeologiczno-biblijne). 75 rycin i 3 mapki.      Lwów 1933 Wydawn. OO. Dominikanów 8° ss. XII, 212. 136. Mommsen Theodor: Judaea und die Juden. Mit einem Nachwort von Eugen Teubler.      Berlin 1936 Schocken Verl. 16° ss. 92. Büchelerei des Schocken Verlags. Bd. 70. 137. Zofja: Nazaret. Miejsce rodzinne Najśw. Marji Panny i miejsce wychowania Jezusa Chrystusa.      Scranton 1939 Nakł. Kwart. "Polka" 16° ss. 43, il. 138. Parrot André: Samarie, capitale du Royaume d'Israel.      Neuchatel [1955] Delachaux & Niestlé 8° ss. 117, [1], tabl. 8. Cahiers d'Archéologie Biblique. N. 7. 139. Nazareth today. Souvenir of the new basilica of the Annunciation recently opened for worship.      Transl. by Fr. Gerard Bushell. Jerusalem 1969 Franciscan Print. Press 8° ss. 103, il. 140. Storme Albert: Bethanie.      Jerusalem 1969 Franciscan Print. Press 16° ss. 96, il. Lieux Saints de Palestine. 141. Storme Albert: Bethanien. Übers. v. Ambrosius Eicker.      Jerusalem 1969 Franciscan Print. Press 16° ss. 98, il.

 

 

Nazaret (Nazerat, An-Nasira) - miasto w północnym Izraelu. Leży w Dolnej Galilei, u podnóża góry Tabor. Miasto, które wg Ewangelii było miejscem powiadomienia Marii, że została wybrana na matkę Zbawiciela. W Nazarecie Jezus przebywał z Marią i Józefem od powrotu z Egiptu do 30. roku życia.

 

 

142. Nazareth aujourd'hui.      Jerusalem 1969 Franciscan Print. Press 8° ss. 51, il. Cahiers de "La Terre Sainte". 143. Storme Albert: Bethany. Transl. by Gerard Bushell.      Jerusalem 1969 Franciscan Print. Press 16° s. 97, il. The holy places of Palestine. 144. Bagatti Bellarmino: Guida di Cafarnao.      Jerusalem 1970 Franciscan Print. Press 16° ss. 65. Luoghi Santi della Palestina. 145. Parrot André: Wśród zabytków Samarii i Jerozolimy. Przeł. Edward Zwolski.      Warszawa 1971 Pax 8° ss. 272, rys. 146. Petrozzi Maria Teresa: Bethlehem. (bersetzt und überarbeitet von Ambrosius Eickler.      Jerusalem 1971 Franciscan Print. Press 16° ss. 158, tabl. 6, il., pl. 2. Heilige Stätten Palästinas. 147. Petrozzi Maria Teresa: Bethlehem. Transl. by Godfrey Kloetzly and M. T. Petrozzi.      Jerusalem 1971 Franciscan Print. Press 16° ss. 147, tabl. 6, il., pl. 2. The Holy Places of Palestine. 148. Briand Gaultier: Nazareth Judéo-Chrétienne.      Jerusalem 1971 Franciscan Print. Press 8° ss. 62, il. Cahiers de "La Terre Sainte". 149. Loffred a Stanislao: A visit to Capharnaum.      Jerusalem 1972 Franciscan Print. Press 16° ss. 56, il. The Holy Places of Palestine. 150. Briand Jean: Sion.      Jerusalem 1973 Franciscan Print. Press 8° ss. 100, tabl. 1, il. Cahiers de "La Terre Sainte". 151. Compagnon i Pia: Sinai. Sulle orme dell'Esodo.      Jerusalem 1973 Franciscan Print. Press 8° ss. 115, il. Quaderni di Terra Santa. 152. Hitte Jean: Massada. La fantastique histoire du drame de Massada.      Jerusalem 1973 Franciscan Print. Press 8° ss. 44, il. Cahiers de "La Terre Sainte". 153. Petrozzi Maria Teresa: Samaria.      Gerusalemme 1973 Franciscan Print. Press 16° ss. 355, il. Luoghi Santi della Palestina.

 

 

Z lewej - widok z Góry Mojżesza (w j. hebrajskim - Horeb)				Z prawej - Klasztor św. Katarzyny (Góra Mojżesza)
Zejście z Góry Mojżesza
Widoki Ziemi Świętej w obiektywie Stanisława Markowskiego (Ziemia Zbawiciela, Kraków 1999/2000)

 

 

Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski