Działalność upowszechniająca naukę (DUN) - realizacja zadań wspierających rozwój polskiej nauki przez upowszechnianie, promocję i popularyzację wyników działalności badawczo-rozwojowej, innowacyjnej i wynalazczej, w tym w skali międzynarodowej, a także zadań związanych z utrzymaniem zasobów o dużym znaczeniu dla nauki i jej dziedzictwa, nieobejmujących prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych.
Zadania realizowane przez Bibliotekę Uniwersytecką KUL w latach 2019/2020:
- "Digitalizacja i udostępnienie księgozbioru Esperanto ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej KUL- zadanie finansowane w ramach umowy 776/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę".
- "Konserwacja i zabezpieczenie wybranych materiałów ze zbioru Zygmunta Klukowskiego- zadanie finansowane w ramach umowy 776/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę".
W Bibliotece Uniwersyteckiej KUL gromadzony jest odrębny księgozbiór Esperanto liczący obecnie około 5000 tytułów książek oraz 736 tytułów czasopism. Jest to jeden z największych tego typu księgozbiorów w Polsce. Celem zadania jest zdigitaliowanie w celu udostępnienia w formie elektronicznej wybranego i ocenionego przez specjalistów jako najistotniejszego zbioru pozycji z posiadanego księgozbioru Esperanto.
Pozycje książkowe wybrane do digitalizacji w ramach projektu Działalność upowszechniająca naukę (DUN) to w dużej mierze literatura polska (głównie dzieła najwybitniejszych polskich pisarzy takich jak A. Mickiewicz, H. Sienkiewicz, J. Słowacki, A. Fredro, Wł. Reymont, B. Prus, St. Wyspiański) i powszechna (A. Puszkin, W. Shakespeare, N. Gogol, H.Ch. Andersen) tłumaczone na język esperanto. Na wybranej liście są także książki o tematyce religijnej, filozoficznej, historycznej, historii sztuki, medycznej i społecznej. Są również słowniki oraz podręczniki esperanckie, a także książki napisane przez Ludwika Zamenhofa i o nim samym.
W zakresie czasopism pod względem tematycznym najwięcej jest tzw „biuletynów instytucjonalnych”, czyli wydawnictw polskich i zagranicznych organizacji esperanckich. Możemy również poszczycić się pierwszym rocznikiem La Revuo (1906/1907), którego założycielem i redaktorem naczelnym był L. Zamenhof. Ponadto, posiadamy liczne czasopisma o tematyce literackiej, matematycznej, muzycznej, pedagogicznej, religijnej, społeczno-politycznej, turystycznej, podróżniczej, wegetariańskiej z Europy oraz z innych kontynentów, w tym z :
Argentyny, Australii, Brazylii, Chin, Izraela, Japonii, Kanady, Korei, Meksyku, Nowej Zelandii, Salwadoru, Stanów Zjednoczonych, Wenezueli, Wietnamu.
KOLEKCJA: KSIĘGOZBIÓR ESPERANTO W BIBLIOTECE CYFROWEJ KUL
Celem zadania jest zabezpieczenie i konserwacja wyselekcjonowanej przez specjalistów najważniejszej części zbiorów dr Zygmunta Klukowskiego. Zbiory te mają olbrzymią wartość kulturową i historyczną. Zawierają bowiem materiały osobiste, wspomnienia i dzienniki dr Zygmunta Klukowskiego (1885-1959) ps. „Podwiński”– lekarza, bibliofila, historyka regionalisty, oficera Wojska Polskiego, Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, autora wspomnień z lat 1918-1939 i 1945-1954 oraz dzienników z lat okupacji 1939-1945.
Oprócz kierowania szpitalem w latach 1919-1946 i prowadzenia prywatnej praktyki lekarskiej Szczebrzeszynie Zygmunt Klukowski angażował się w życie lokalnej społeczności. Był założycielem i redaktorem naczelnym czasopisma „Teka Zamojska. Kwartalnik Regionalny” (1919-1921, 1938-1939), w 1923 utworzył zrzeszenie bibliofilskie Koło Miłośników Książki w Zamościu, w 1924 zorganizował Muzeum Zamojskie, oddając na ten cel swoje prywatne zbiory sztuki ludowej. W 1929 roku z okazji 300-nej rocznicy śmierci Szymona Szymonowica zorganizował ogólnopolską konferencję naukową poświęconą poecie, w której udział wzięli m.in. S. Łempicki, W. Bruchnalski, K. J. Hartleb, J. Krzyżanowski, K. Górski, S. Kot, a jej owocem było kilka publikacji naukowych. Był członkiem m.in. Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie, Towarzystwa Miłośników Książki w Krakowie, Towarzystwa Przyjaciół Ossolineum we Lwowie, Instytutu Popierania Polskiej Twórczości Naukowej. Za działalność bibliofilską i oświatową został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1938) i Srebrnym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury. Cały okres okupacji pracował w szpitalu w Szczebrzeszynie, pracę przerywały krótkotrwałe aresztowania w 1939, 1940 (przebywał wtedy w zamojskim więzieniu Rotunda) i 1941 roku. Od 1941 był członkiem Związku Walki Zbrojnej, a od 1942 Armii Krajowej. Kierował później Biurem Informacji i Propagandy w Zamojskim Inspektoracie AK, a jako lekarz niósł pomoc oddziałom partyzanckim.
Podczas pracy konspiracyjnej gromadził świadectwa z okresu okupacji: dokumenty ruchu oporu na Zamojszczyźnie (rozkazy, odezwy, raporty), a także wspomnienia i relacje partyzantów, które często pisane były na jego zamówienie. Zgromadził też druki ulotne propagandy niemieckiej z okresu okupacji, zbierał świadectwa martyrologii Zamojszczyzny, a także prowadził dziennik, w którym opisywał bieżące wojenne wydarzenia ze Szczebrzeszyna i okolic. W 1946 występował w Norymberdze jako świadek oskarżenia na jednym z tzw. „odpryskowych” procesów,
w którym sądzono czternastu oskarżonych funkcjonariuszy Głównego Urzędu Rasy i Osadnictwa SS, w 1947 był z kolei biegłym w Procesie Oświęcimskim, a ponadto jako członek Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce współdziałał w poszukiwaniu dzieci Zamojszczyzny, wywiezionych do Niemiec w czasie akcji wysiedleńczej. W latach 1945-1947 opublikował kilka prac naukowych na temat zbrodni niemieckich i ruchu oporu na Zamojszczyźnie w czterotomowym, wydanym własnym sumptem wydawnictwie Materiały do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939-1944. Działalność historyczną przerwały aresztowania. 15 IV 1950 został aresztowany przez UBP w Zamościu, skąd został przewieziony do więzienia na Zamku w Lublinie, gdzie przebywał do 18 IV 1951. Wówczas Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie skazał go na 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu. Po raz kolejny aresztowany 30 VI 1952 w Warszawie. Został wtedy skazany na 10 lat więzienia, najpierw przebywał w więzieniu na Mokotowie, a od 17 XII 1952 w więzieniu we Wronkach, z którego został zwolniony 20 V 1954 na rok, ale do więzienia już nie wrócił, gdyż w 1955 roku Najwyższy Sąd Wojskowy zastosował wobec niego amnestię. W 1956 został zrehabilitowany przez władzę ludową. W lipcu 1957 otrzymał nagrodę WRN w Lublinie za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kulturalno-oświatowej. Wielkim wydarzeniem jest wydanie w 1958 Dziennika z lat okupacji Zamojszczyzny (1939-1944), ze wstępem redakcją, komentarzem i indeksem przygotowanym przez Zygmunta Mańkowskiego (Lublin 1958, w 1959 II wyd.). W 1958 roku odznaczono go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1959 roku odebrał nagrodę tygodnika „Polityka” za Dziennik z lat okupacji oraz nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki. Ponadto 28 VI 1959 otrzymał order Białego Kruka z rąk Wielkiego Mistrza Rycerskiego Zakonu Bibliofilów prof. Kazimierza Witkiewicza z Krakowa. Jego prywatny księgozbiór liczył prawie dziesięć tysięcy woluminów, obecnie część tych zbiorów znajduje się w BU KUL oraz w Głównej Bibliotece Lekarskiej w Warszawie, część została rozproszona.
WYBRANA DOKUMENTACJA Z PRAC KONSERWATORSKICH
Osoba odpowiedzialna za realizacje zadań:
Artur Podsiadły, z-ca Dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej KUL
|
