"Vita mutatur non tollitur"

Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;
prezentacje postaci i ich dorobku

O. Mieczysław Albert Krąpiec

(1921 - 2008)

- sylwetka

O. Mieczysław Albert Krąpiec OP - sylwetka
O. Mieczysław Albert Krąpiec OP - publikacje
O. Mieczysław Albert Krąpiec OP - Dzieła zebrane

 

 O. Mieczysław Albert Krąpiec OP  
O. Mieczysław Albert Krąpiec OP był wieloletnim profesorem
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i jego rektorem w czasach
bodaj dla tej uczelni najtrudniejszych - w latach 1970-1983;
był doskonałym organizatorem i obrońcą uniwersytetu.
Był wybitnym filozofem metafizykiem, jego prace tłumaczone były
na wiele języków. Stworzył Lubelską Szkołę Filozofii Klasycznej.
Zmarł nagle 9 maja rano - podczas pracy - w swoim mieszkaniu
w lubelskim klasztorze ojców dominikanów. Miał 87 lat.

 

 

  Mieczysław Albert Krąpiec urodził się 25 maja 1921 roku we wsi Berezowica Mała (ówcześnie województwo tarnopolskie na Podolu, obecnie - Ukraina).

  W 1939 roku ukończył Gimnazjum klasyczne im. Wincentego Pola w Tarnopolu na Podolu i w tym samym roku wstąpił do zakonu oo. Dominikanów w Krakowie. W tym też mieście, w czasie niemieckiej okupacji, odbył studia w dominikańskim Instytucie Filozoficzno-Teologicznym, gdzie później (w latach 1946-1954) pracował jako wykładowca. Święcenia kapłańskie przyjął w 1945 roku. Rozpoczęta w Instytucie droga naukowa o. Krapca zaowocowała dwoma dysertacjami doktorskimi: jedną z filozofii - "De naturali amore Dei super omnia in creaturis" (O miłości przyrodzonej nade wszystko względem Boga), napisaną pod kierunkiem o. Jacka [Adama] Woronieckiego (doktorat ten został zaakceptowany przez "Angelicum" w Rzymie w 1946 roku), a drugą z teologii - "De amore hypostatico in Sanctissima Trinitate secundum St. Thomam Aquinatem" (O miłości osobowej w Trójcy Świętej według św. Tomasza), napisaną pod kierunkiem ks. Antoniego Słomkowskiego, którą o. Krąpiec obronił na KUL w 1948 roku. Rozprawę habilitacyjną pod tytułem "Egzystencjalne podstawy transcendentalnej analogii bytu" rozpoczął na sekcji filozoficznej Wydziału Teologicznego UW (1951), a po jego likwidacji przez władze komunistyczne przewód habilitacyjny zakończył na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL w roku 1956. Tytuł docenta uzyskał w roku 1956, profesora nadzwyczajnego - w roku 1962, profesora zwyczajnego - w roku 1968.

  Z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim Jan Pawła II o. Krapiec był związany od 1951 roku. Trzykrotnie sprawował tu funkcję dziekana Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej (w latach 1958-1961 i 1969-1970), natomiast w latach 1970-1983 był pięciokrotnie wybierany na rektora tej uczelni. W czasie pełnienia tej funkcji znacząco przyczynił się do rozwoju i odnowienia naukowego KUL, jedynej wówczas niepaństwowej uczelni w bloku krajów komunistycznych, oraz promocji KUL w Polsce i na arenie międzynarodowej.

  Mieczysław A. Krąpiec OP to jeden z głównych twórców lubelskiej szkoły filozoficznej, zwanej też lubelską szkołą filozofii klasycznej. Szkoła ta już w latach 50. XX w. skupiła tak wybitnych myślicieli, jak S. Swieżawski, J. Kalinowski, ks. S. Kamiński, ks. M. Kurdziałek, ks. K. Wojtyła. Kształtowała swoją tożsamość, przejmując spuściznę wielkiej tradycji filozofii klasycznej - Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu. Nawiązywała do realistycznego nurtu neoscholastyki XIX i XX w., w tym głównie É. Gilsona i J. Maritaina. Przekroczyła śmiało ramy historyczne i scholastyczne, podejmując dialog z najważniejszymi kierunkami filozofii współczesnej, takimi jak neopozytywizm, neokantyzm, fenomenologia, filozofia analityczna, egzystencjalizm. Stała się poważnym antidotum na obowiązującą wówczas w państwach bloku sowieckiego filozofię i ideologię marksistowską. W efekcie powstała wszechstronna i oryginalna synteza filozoficzna, obejmująca podstawowe dziedziny filozofii, którą wyróżniało podejście mądrościowe i realistyczne. Rozumienie rzeczywistości zogniskowano wokół istnienia, będącego podstawową racją realizmu ontycznego i poznawczego. Rozumienie człowieka w jego strukturze i działaniu oparto na wizji człowieka jako osoby.

  O. Krapiec skoncentrował się na badaniach w zakresie podstawowych dziedzin filozofii, czego efektem są jego monografie z zakresu metafizyki ogólnej, metodologii metafizyki, antropologii filozoficznej, filozofii prawa, filozofii polityki, filozofii kultury (nauki, etyki, religii, sztuki), filozofii języka, metafizyki poznania, filozofii narodu, a także kultury chrześcijańskiej. Zainicjował powstanie pierwszej w Polsce Powszechnej Encyklopedii Filozofii i kierował jej Komitetem Naukowym; do 2008 roku ukazało się osiem tomów tego wydawnictwa. Piśmienniczy dorobek naukowy tego wybitnego filozofa obejmuje blisko 40 pozycji książkowych oraz ponad 400 artykułów, studiów i rozpraw. Jako opiekun naukowy wypromował kilkuset magistrów i blisko sześćdziesięciu doktorów; wielu z jego uczniów zostało profesorami.

  O. Krąpiec był członkiem wielu towarzystw naukowych w kraju i za granicą, między innymi Papieskiej Akademii Św. Tomasza w Rzymie, Academia Scientiarum et Artium Europea, Societé Internationale pour l'Étude de la Philosophie Médievale, Görres Gesellschaft, Societas Humboldtiana Polonorum, Società Internazionale Tommaso d'Aquino, Towarzystwa Naukowego KUL, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, PAN, PAU, Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, a także przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu Oddziału Società Internazionale Tommaso d'Aquino. Posiadał tytuły doktora honoris causa kilku uczelni: Pontifical Institute of Mediaeval Studies w Toronto w Kanadzie (1989), Katolickiego Uniwersytetu w Leuven w Belgii (1990) czy Tarnopolskiego Eksperymentalnego Instytutu Pedagogicznego na Ukrainie (1993). Za swoją wybitną działalność naukową był wielokrotnie odznaczany i nagradzany, między innymi Orderem Palm Akademickich Rządu Francuskiego, Orderem Grand Officier Leopolda II (Belgia), Polonia Restituta z Gwiazdą, Premio Internazionale Salsomaggiore Parma (Włochy); otrzymał też "Medal za zasługi dla KUL", a także medal "Polonia mater nostra est" od Społecznej Fundacji Pamięci Narodu Polskiego.

Na podstawie: www.fundacja.hg.pl

 

 O. M. A. Krąpiec, o. Romuald Gustaw i ks. Stefan kardynał Wyszyński, BU KUL, lata 70. XX w.

Na zdjęciu o. Mieczysław A. Krąpiec, Rektor KUL (w białym habicie),
w asyście dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej, o. Romualda Gustawa OFM (z prawej).
prezentują stare druki ze zbiorów Biblioteki ks. Stefanowi Prymasowi Wyszyńskiemu
- w środku (lata 70. XX w.).

 O. Mieczysław Albert Krąpiec OP, pocz. XXI w.

O. Mieczysław Albert Krąpiec,
Lublin, pierwsze lata
XXI wieku (?)

   Lech Wałęsa, Czesław Miłosz i o. M. A. Krąpiec, KUL, czerwiec 1981 r.

Od lewej: Lech Wałęsa, Czesław Miłosz i o. Mieczysław Albert Krąpiec, Lublin, salony rektorskie KUL, 12 czerwca 1981 roku
(ze zbiorów Norberta Wojciechowskiego)

 

  Biskupi, księża, dominikanie, naukowcy, studenci i wierni pożegnali 16 maja w Lublinie wybitego filozofa, byłego wieloletniego rektora Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, dominikanina, profesora Mieczysława Alberta Krąpca.

  W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli biskupi - między innymi metropolita lubelski, abp Józef Życiński, abp Edward Nowak, abp Stanisław Wielgus - a także senat KUL, przedstawiciele lokalnych władz, parlamentarzyści, licznie zgromadzeni wierni i studenci.

  Podczas mszy św. pogrzebowej w bazylice ojców dominikanów na lubelskiej starówce dominikanin z Poznania, o. Jan Góra powiedział, że ojciec Krąpiec, choć żył skromnie, to był "arystokratą ducha", wielkim człowiekiem głębokiej wiary, "tytanem pracy", miłośnikiem ojczyzny, jej dziejów i kultury. Przypomniał, że działalność i praca ojca M. A. Krąpca, także jako rektora KUL, przypadła na czasy komunistyczne. O. Góra podkreślił, że "w oparach ideologii komunistycznej" ojciec Krąpiec stworzył "szkołę niezależnego, pełnego realizmu myślenia", dającą jemu i jego współpracownikom przestrzeń niezależności i wolności. Jak zaznaczył, także w swoim zakonie ojciec Krąpiec nie zawsze był dobrze rozumiany.

  - Twoja wolność szokowała, żenowała osoby pospinane niewolą systemu czy niesamodzielności myśli własnej. Obawiano się ciebie, nawet w zakonie, i wielu uważało, że jesteś niebezpieczny. Zmieniały się rządy w Polsce, zmieniali się prowincjałowie, a ty trwałeś - powiedział o. Góra.

  Metropolita lubelski, Wielki Kanclerz KUL, abp Józef Życiński powiedział, że osobowość o. Krąpca była "polifoniczna", a jego postawa i działalność jest zobowiązaniem dla jego uczniów. - Tu, przy tej trumnie, prosimy Boga, byśmy umieli naśladować tę wielką pasję poznawczą, ascezę badań, racjonalny i odpowiedzialny intelektualnie wysiłek, w którym wyraża się poszukiwanie prawdy - mówił arcybiskup.

  Po mszy świętej kondukt żałobny przeszedł przez miasto do kościoła Akademickiego KUL, gdzie odbyło się nabożeństwo pożegnalne.

  Dyrektor Radia Maryja o. Tadeusz Rydzyk podkreślił, że o. M. A. Krąpiec był honorowym przewodniczącym Rady Programowej Radia Maryja. - Dziękujemy za to, że wszedłeś do tego radia, gdy była taka potrzeba, wielka potrzeba - powiedział. - Byłeś świadkiem, pomagałeś nam, stawałeś w obronie, bo media polskie i katolickie przecież nie mają łatwo w Polsce; właściwie to jest nikły tylko procent spośród wszystkich mediów. I Ty stanąłeś przy nas, mówiłeś w tym radiu, mówiłeś w telewizji, stanąłeś przy powstawaniu Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej - dodał o. Rydzyk.

  Kondukt przeszedł na zabytkowy cmentarz przy ulicy Lipowej, gdzie w dominikańskiej kwaterze pochowano o. Mieczysława Alberta Krąpca.

[Na podstawie: PAP/KAI]

 

 

  (...) Ojciec Krąpiec umarł w lubelskim klasztorze Dominikanów, w którym mieszkał. - Poświęcał się pracy nad Powszechną Encyklopedią Filozofii. Odszedł w czasie tej pracy, bo zasnął, czytając swój ostatni artykuł do encyklopedii pod hasłem "chrześcijaństwo" o odejściu Mesjasza, nad cytatem z Pisma Św.: "Wykonało się". Tak go znaleźliśmy w piątek rano - mówił o. Robert Głubisz, przeor lubelskiego klasztoru Dominikanów. - Cały czas obserwował to, co się dzieje wokół i szukał dla tego uzasadnienia. Jednocześnie był bardzo dowcipny, sypał anegdotami o znanych ludziach. Wszyscy, którzy odwiedzali nasz klasztor, bardzo go lubili - wspominał o. Głubisz.

*

  Miałem to szczęście, że uczestniczyłem w wykładach i zdawałem egzaminy u o. Krąpca jeszcze w latach 60. XX w. Trudno mi opisać całą wielowymiarowość tej postaci. Twórca i lider tzw. lubelskiej szkoły filozoficznej, był filozofem nieporównywalnym z innymi polskimi badaczami, nie dającym się w żaden sposób zaszufladkować. Jednocześnie jego wyjątkowość była niewymuszona, nie silił się na oryginalność. On po prostu taki był, skądinąd jak każda wielka postać - czasem też kontrowersyjny, że wspomnę o jego poglądach dotyczących filozofii politycznej. Ciągle zaskakiwał. Miał niebywałą pamięć; cytował całe fragmenty pism św. Tomasza z Akwinu i literatury polskiej. Niewielu wie, że był także znakomitym kucharzem.

  KUL zawdzięcza mu szczególnie wiele - był najdłużej urzędującym rektorem uczelni, w niezwykle trudnym czasie. To właśnie za jego kadencji uniwersytet zaczął się rozbudowywać. Rozpoczął się remont głównego gmachu, [rozpoczęły się też nowe] inwestycje. Po tym gdy papieżem został Karol Wojtyła, o. Krąpiec zauważył, że kilkaset lat wcześniej ostatni papież "nie Włoch" po wyborze na tę funkcję wybudował w swoim rodzinnym mieście kolegium. Ten [zupełnie karkołomny - przyp. red.] argument pomógł mu przeforsować u władz komunistycznych ideę budowy w Lublinie - obok KUL - kolegium Jana Pawła II. Rozwinął też i kładł nacisk na współpracę z zagranicą.


Ks. prof. Andrzej Szostek, etyk, były rektor KUL
[za: Marcin Bielesz, Paweł P. Reszka, Gazeta Wyborcza Lublin, 9 maja 2008 r.]




Więcej komentarzy, opinii i wspomnień - w witrynie Radia Maryja

Rozszerzony życiorys o. Krąpca - na stronie Katedry Metafizyki KUL

 

 

Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski


Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 20.11.2008, godz. 12:03 - Artur Podsiadły