"Vita mutatur non tollitur" |
Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;
|
Lech Kalinowski (1920-2004) |
 |
Lech Kalinowski - sylwetka, publikacje i bibliografia |
|
 |
Lech Kalinowski, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności, Kawaler Orderu Odrodzenia Polski, posiadacz tytułu FBA, wybitny mediewista, zmarł w Krakowie 15 czerwca 2004 roku. Miał 84 lata. Był wielkim uczonym i człowiekiem-instytucją, choć przez długie lata nie pełnił żadnej ważnej funkcji. Człowiekiem dobrym i prawym, przyjaźnie i z uśmiechem patrzącym na wszystkich niezależnie od wieku, choć czasem surowo oceniającym naukowe płody kolegów i uczniów. Niemal do końca był aktywny twórczo i intelektualnie, z ciekawością uczonego obejmującą wszelkie zjawiska tego warte. |
|
| Lech Kalinowski (urodzony 12 września 1920 roku), po ukończeniu gimnazjum Jezuitów w Chyrowie przymierzał się do kariery pianisty. Karolina Lanckorońska, wówczas docent na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, zachęciła go do zapisania się na historię sztuki. Studiował tylko rok - wybuchła wojna... Ale ten czas zadecydował o Jego dalszym życiu. Przyjaźń z prof. Lanckorońską trwała aż do śmierci wielkiej uczonej w roku 2002, a model uprawianej we Lwowie nauki określił Jego sposób patrzenia na historię sztuki. Zainteresowania metodologią, żywione przez profesora Władysława Podlachę, śmiałe sięganie przez Karolinę Lanckorońską po tematy z najlepszej sztuki światowej (Michał Anioł) oraz łączenie studiów nad przeszłością z otwartością na dzieła najnowsze, wpojone przez założyciela lwowskiej katedry historii sztuki Jana Bołoza Antoniewicza, stały się podstawą naukowego warsztatu przyszłego autora "Speculum artis". Po wojnie Lech Kalinowski związał się z Krakowem. Na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończył studia (studiował m.in. u prof. Wojsława Molé, wychowawcy znaczących osobowości z kręgu humanistyki, a zwłaszcza historii sztuki, a także u Adama Bochnaka) i w roku 1949 rozpoczął tam pracę zawodową. Wojciech Bałus tak w 'Tygodniku Powszechnym' (nr 26 [2868], 27 czerwca 2004) tak opisał początki kariery młodego badacza: "Na dzieje sztuki patrzono [w Krakowie] inaczej niż we Lwowie. Skupiano się niemal wyłącznie na sprawach polskich, metodologia nie odgrywała znaczącej roli, a w dziele dostrzegano przede wszystkim warstwę formalno-stylistyczną. Przywiązywano dużą wagę do badań archiwalnych. Chodziło o datowanie dzieła, przypisanie go konkretnemu artyście bądź szkole oraz odnalezienie stylistycznego rodowodu. Tymczasem jeszcze w roku 1939 niemiecki emigrant, Erwin Panofsky, ogłosił w Stanach Zjednoczonych 'Studia z ikonologii'. Zawierucha wojenna zahamowała recepcję książki, która dopiero po 1945 roku wyznaczać zaczęła nowe horyzonty badawcze. Stylistycznie ukierunkowana nauka posługiwała się zasadą, wyrażoną przez Aloisa Riegla słowami, że 'sztuki plastyczne interesują się nie treścią zjawisk, lecz sposobem, w jaki się ona ujawnia, samej zaś treści dostarczają im poezja bądź religia'. Erwin Panofsky, postępując za swym hamburskim nauczycielem Aby Warburgiem, myślał odwrotnie: że zobrazowana 'treść zjawisk' jest integralną częścią każdego dzieła. Sztuka zatem to nie tylko forma, poddana mniej lub bardziej abstrakcyjnemu i autonomicznemu procesowi przemian, kierowanemu przez niezdefiniowane siły w typie rieglowskiej 'woli sztuki' (Kunstwollen), jakiegoś bezosobowego, nadrzędnego względem artysty 'chcenia', nakazującego mu tworzyć w takim a nie innym stylu. Sztuka dla Panofsky'ego była częścią kultury, co wyraża się w tematyce dzieł i przekazywanych przez poszczególne tematy treściach. Ważne jest nie tylko to, że jeden krucyfiks ma cechy stylowe romańskie, drugi zaś gotyckie, ale i to, że hieratyczna forma pierwszego, z Chrystusem stojącym na krzyżu i z otwartymi oczami, wyraża typowe dla pobożności wczesnośredniowiecznej przeświadczenie o Ofierze Krzyżowej jako królewskim zwycięstwie nad śmiercią, zaś liryzm lub ekspresja martwego Ciała w przedstawieniu drugim akcentują człowieczą naturę Zbawiciela i zachęcają do naśladowania Go. Prace uczonych z dawnego ośrodka hamburskiego oraz kontakt ze związaną z nimi Zofią Ameisenową, pracującą wtedy w Bibliotece Jagiellońskiej, zasadniczo wpłynęły na Lecha Kalinowskiego. Jego pierwsza obszerna rozprawa poświęcona została 'Genezie Piety średniowiecznej'. Choć punktem wyjścia była niewielka rzeźba z krakowskiego kościoła św. Barbary, temat miał wymiar prawdziwie europejski. Lwowska lekcja nie poszła na marne. Wskazując zaś na egejskie, egipskie, greckie i rzymskie źródła tematu, a także posługując się w naukowym dowodzie nie tylko dziełami sztuki, ale i tekstami literackimi, Autor wprowadził do krakowskiego środowiska historyków sztuki 'metodę Panofsky'ego'. Metoda ta pełnię swych możliwości ujawniła w dwóch kolejnych, fundamentalnych pracach Lecha Kalinowskiego z lat '50. XX wieku: 'Treści ideowe i estetyczne Drzwi Gnieźnieńskich' oraz 'Treści artystyczne i ideowe Kaplicy Zygmuntowskiej'. Choć ukazały się one drukiem dopiero w latach 1959 i 1960, to jednak - czytane w maszynopisie - oddziaływały na środowisko akademickie. Lech Kalinowski w Krakowie i Jan Białostocki w Warszawie torowali ówczesnej polskiej historii sztuki drogę do nowoczesności ucząc, że można i trzeba podejmować nowe wyzwania, a tym samym włączać się w światową dyskusję naukową. Obaj współpracowali zresztą później z samym Panofskim oraz innymi liczącymi się postaciami tak europejskiej, jak i amerykańskiej historii sztuki. Lata '50. naznaczone były presją stalinowskich 'wypaczeń'. Zideologizowana nauka miała wykazywać 'postępowy' bądź 'wsteczny' charakter poszczególnych epok, akcentować odpowiednio zdefiniowany 'rodzimy' charakter sztuki, a także wskazywać na jej 'realizm' jako wyraz 'słusznej' postawy artystycznej. Lech Kalinowski nie napisał żadnego artykułu w stalinowskim żargonie. Przeciwnie: zarówno romańskie Drzwi Gnieźnieńskie, jak i renesansową Kaplicę Zygmuntowską ukazał na szerokim tle europejskim, wskazując zależności tak stylistyczne, jak przede wszystkim ikonograficzne i ideowe od sztuki zachodniej. Gdy Ksawery Piwocki pisał, że: 'Odrębność formy ma w sztuce wielkie znaczenie, gdyż sygnalizuje nieomylnie istnienie odrębnych treści artystycznych i ideologicznych, a więc możliwości stworzenia narodowej sztuki', Lech Kalinowski dowodził włoskiego rodowodu form stylowych Kaplicy Zygmuntowskiej i neoplatońskiego kontekstu zawartych w niej treści ideowych. Na ulubione przez komunistyczną propagandę słowo 'ideologia' Profesor był wyjątkowo uczulony, czemu jeszcze po latach dał wyraz w artykule 'Sztuka średniowieczna a ideologia'". W pierwszej połowie lat '60. pod kościołem i klasztorem Benedyktynów w Tyńcu prowadzone były wykopaliska, podczas których odkryto relikty romańskiej architektury, rzeźby i paramenty liturgiczne. Lech Kalinowski nie tylko kierował pracami, ale też opracował naukowo relikty rzeźby kamiennej oraz krzyż, pastorały, kielich i paterę znalezione w grobach opatów. "W następnych latach Profesor - pisze dalej Wojciech Bałus - publikował prace mniejsze i dotyczące skromniejszej zazwyczaj tematyki: monografie pojedynczych obiektów lub motywów ikonograficznych, artykuły metodologiczne oraz recenzje. Interesowały go jednak zawsze - jak wyznał we wstępie do zbioru swoich studiów 'Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu' (1989) - dzieła wybitne. Zawężenie pola badawczego wynikało - jak sądzę - z postawienia sobie niezwykle wysokiej poprzeczki. Kolejne artykuły zbliżać się bowiem miały do absolutnej perfekcji. Niewielkie tematy opracowywane były od każdej możliwej strony, z ogromnymi przypisami, gromadzącymi całą światową literaturę; w przypadku książek wydawanych wielokrotnie z podaniem dokładnych dat kolejnych wydań, zaś w przypadku rzeczy tłumaczonych - z wyliczeniem wszystkich wersji językowych. Nie oznacza to, że Lech Kalinowski zupełnie stronił od tematów ogólnych. Postawił przecież tezę dotyczącą periodyzacji dziejów najdawniejszej sztuki polskiej, wprowadzając termin 'sztuka wczesnopiastowska' w miejsce 'sztuki przedromańskiej i romańskiej'. Na szerokim tle ukazał działalność badawczą wiedeńskiego uczonego Maxa Dvořaka. Wyniesione jeszcze ze Lwowa zainteresowania metodologią zaowocowały tekstem rozważającym możliwość przeniesienia na grunt historii sztuki modelu języka Romana Jakobsona". Wiele czasu zabierała Profesorowi dydaktyka. Składały się na nią zarówno świetnie przygotowane i żywo prowadzone wykłady o najistotniejszych problemach sztuki europejskiej, jak i godziny spędzane na konsultacjach z magistrantami, doktorantami oraz wszystkimi, których dręczyły problemy nie tylko naukowe. Uczył skrupulatności, która jest powinnością badacza bez względu na skalę prowadzonych działań, precyzji, jakiej wymaga złożona materia sztuki, odwagi w stawianiu pytań i szukaniu odpowiedzi. Znajdował czas dla wszystkich. W latach, gdy dostęp do światowej literatury był niełatwy, pożyczał książki z prywatnego księgozbioru i to nie tylko kolegom, ale i studentom. Ciekawość uczonego sprawiała, że zapuszczał się w obszary sztuki dalekie od głównego nurtu zainteresowań, ze sztuką współczesną i jej eksperymentami włącznie. W 1962 roku Lech Kalinowski został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako nieoficjalny przedstawiciel Fundacji Lanckorońskich w Polsce pośredniczył w akcji stypendialnej Karoliny Lanckorońskiej, umożliwiając rzeszy młodszych i starszych uczonych studia w zagranicznych bibliotekach. Był człowiekiem-instytucją, z którym liczyli się wszyscy, choć przez długie lata nie pełnił żadnej ważnej funkcji na Uniwersytecie, a Polska Akademia Nauk nigdy nie przyjęła Go na swego członka. Zaangażował się natomiast bardzo w reaktywację Polskiej Akademii Umiejętności; był jej członkiem czynnym i dyrektorem Wydziału I Filologicznego. Był członkiem Komitetu Nauk o Sztuce PAN (w latach 1988 - 1991 był jego przewodniczącym), członkiem-korespondentem British Academy, honorowym profesorem ASP w Krakowie, laureatem nagrody Herdera (1997) oraz wielu innych nagród i wyróżnień (między innymi w 1993 roku otrzymał nagrodę im. ks. Idziego Radziszewskiego, ustanowioną przez Zarząd Towarzystwa Naukowego KUL). Wykładał w The Institute for Advanced Study w Princeton i Uniwersytecie Johna Hopkinsa w Baltimore (USA). W 2001 roku profesor został członkiem powołanego przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, a rok później - członkiem Rady Muzeum przy Zamku Królewskim Na Wawelu - Państwowych Zbiorów Sztuki. W ostatnich latach prof. Kalinowski czynnie uczestniczył w pracach wielu gremiów, swoją wiedzą i doświadczeniem dzielił się hojnie, wspierając między innymi działalność Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Erudycyjny tekst do katalogu wystawy grafiki od XV do XIX wieku z kolekcji PAU, eksponowanej w galerii MCK, okazał się ostatnią publikacją Profesora. |
|
 |
 |
|
| "W pamięci naszej Lech Kalinowski pozostanie jednak - pisze Wojciech Bałus w cytowanej już publikacji - nie jako 'pomnikowy' uczony. Zapamiętamy go przede wszystkim jako człowieka dobrego i prawego, przyjaźnie i z uśmiechem patrzącego na wszystkich niezależnie od wieku, choć czasem niezwykle surowo oceniającego naukowe płody kolegów i uczniów. Szczególnie żywe pozostaną chwile rozmowy, kiedy rozważając jakiś problem, Lech Kalinowski - mówiąc słowami profesora Mieczysława Porębskiego - zrywa się i 'biegnie do biblioteki, którą przekształcił w warsztat pracy dla nas wszystkich, do swojego gabinetu, po książkę, reprodukcję, notatkę, notę bibliograficzną niezbędną do należytego ukierunkowania podjętej przez rozmówcę kwestii'... |
Na kilka dni przed pójściem do szpitala profesor Lech Kalinowski pojawił się, zapowiedziawszy najpierw wizytę, w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nieczęsto się to od zimy zdarzało. Z trudem dotarłszy na drugie piętro, Profesor złożył na moje ręce, jako obecnego dyrektora Instytutu, podziękowania za opiekę nad Jego ostatnim dziełem - korpusem witraży średniowiecznych na ziemiach polskich. Zaskoczony, nie potrafiłem znaleźć właściwych słów. A przecież było rzeczą naturalną, że dzieło to - oficjalnie powstające pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk i ostatnio przejęte przez Polską Akademię Umiejętności - opracowywano w Instytucie, z którym Profesor związany był przez całe zawodowe życie. Powinienem był wówczas odpowiedzieć, że to nie On nam, ale my Jemu jesteśmy dłużni podziękowania". |
|
 |
Jerzy Gadomski, Adam Małkiewicz, Anna Różycka-Bryzek, Klementyna Żurowska: Magistro Et Amico Amici Discipulique. Lechowi Kalinowskiemu w 80-lecie Urodzin Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002, s. 694, ISBN: 83-233-1558-2 |
|
Ze Wstępu: "Gdy przed pięćdziesięciu i czterdziestu laty Lech Kalinowski ogłaszał drukiem swoje pierwsze wielkie rozprawy, niewielu wówczas uświadamiało sobie ich znaczenie dla polskiej historii sztuki. Niewielu też w tamtym czasie potrafiło w naszym kraju iść w ślady Profesora i za Jego przykładem zwracać się ku nowym metodom badawczym, prowadzącym do wykrywania dotąd niezauważanych właściwości dzieła sztuki, w pierwszej połowie wieku XX rozpatrywanego przede wszystkim jako nośnik konkretnego tematu, obdarzony przez artystę widocznymi na 'powierzchni', cechami morfologicznymi, stanowiącymi wyraz określonego stylu. Dzięki użyciu nowych narzędzi badawczych średniowieczna Pieta, Drzwi Gnieźnieńskie, Kaplica Zygmuntowska, posadzka w Wiślicy, rzeźby portalu w Chartres i witraże z Arnstein - odsłaniały tkwiące w nich wątki znaczeniowe. (...) Za pogłębioną analizą ikonograficzną (nazywaną wówczas metodą ikonologiczną) wybitnych dzieł sztuki polskiej i europejskiej szły w naukowej twórczości Profesora Kalinowskiego rewizje pojęć i zjawisk, odnoszących się do początków sztuki chrześcijańskiej na naszych ziemiach. Jego dociekania poświęcone treściom ideowym sztuki przedromańskiej i romańskiej w Polsce - ogarniające z nowej perspektywy europejski 'kontekst' artystycznych fenomenów wieków X, XI i XII w naszym kraju, z wprowadzeniem pojęcia sztuki wczesnopiastowskiej - przewartościowały spetryfikowane i obowiązujące w podręcznikach oceny. Poświęcone tym zagadnieniom rozprawy Profesora należą już do kanonu podstawowych lektur, służących zarówno studentom, jak i humanistom różnych pokoleń. (...) Wyniki swoich przemyśleń, nierzadko zabarwionych myślą filozoficzną, przekazuje Profesor Kalinowski czytelnikom i słuchaczom w pięknej szacie językowej; o rzeczach pięknych pisze i mówi pięknie. Równocześnie - gdy prezentuje epoki artystyczne w Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN, w Encyklopedii Sztuki Starożytnej lub Słowniku Starożytności Słowiańskich - daje mistrzowską lekcję syntezy, "ekonomii słowa" i nasyconej treścią "humanistyki ścisłej". Dyscyplinie warsztatu i języka, gdy słowo nigdy nie zostaje użyte ponad potrzebę, ale jest też zwierciadłem estetycznych doznań Autora, towarzyszy precyzja innego rodzaju: erudycyjna uwaga, z jaką śledzi najdrobniejsze wypowiedzi zamieszczone w wydawnictwach ukazujących się po obydwu stronach Atlantyku. Trwający nieprzerwanie naukowy trud Profesora przynosi Mu uznanie międzynarodowe, czego wyrazem w latach ostatnich było przyjęcie Go w poczet członków Akademii Brytyjskiej i laur prestiżowej Nagrody im. Herdera. Ów trud przynosi niewymierne korzyści nauce polskiej, jeśli zaś przysparza sławy Jemu samemu - można powtórzyć słowa wypowiedziane przez filozofa [Lucius Annaeus Seneca (Minor), Seneka Młodszy, około 5-3 p.n.e. - 65 n.e., De otio (O bezczynności) - przyp. red] przed blisko dwoma tysiącami lat: Sic quisquis bene de se meretur, hoc ipso aliis prodest, quod illis profuturum parat. [...każdy, kto staje się lepszym, przynosi korzyść innym, gdyż staje się zdolnym aby innym służyć - tłum. TS *]. Pragnąc uczcić, przypadający w roku 2000, jubileusz osiemdziesiątych urodzin Profesora, grono Jego przyjaciół i uczniów z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego zgromadziło w niniejszym tomie zbiór 46 studiów. Niech ta książka - skalą i zawartością niewspółmierna do zasług i zasięgu oddziaływania myśli Lecha Kalinowskiego, wniesionych w minionym półwieczu do historii sztuki oraz innych nauk humanistycznych w kraju i za granicą - będzie skromnym wyrazem hołdu, szacunku i przyjaźni ze strony tych, którzy czują się wdzięczni Profesorowi za Jego mądrość, pomoc i życzliwość". |
||
|
||
|
(tłum. ks. dr. Tadeusz Stolz) |
||
|
||
We wszystkich publikacjach Lecha Kalinowskiego przebija właściwa mu metoda badawcza i styl: niebywała skrupulatność i precyzja naukowa połączone w jedno z odwagą stawiania pytań filozoficznych i nowych tez. Na Jego rozprawach wychowało się wiele pokoleń studentów i humanistów. Jego uczniowie mogą tylko żałować, że nie wydał on drukiem prowadzonych przez wiele lat wykładów z historii doktryn artystycznych, które przyciągały również słuchaczy z innych kierunków i wydziałów. Jak to określił kiedyś profesor Mieczysław Porębski, Lech Kalinowski rozumiał powołanie uczonego jako "nieustający ani na moment przekaz inspiracji, które płyną od mistrzów ku uczniom" |
||
 Lech Kalinowski: Treści ideowe i estetyczne Drzwi Gnieźnieńskich Wrocław 1959 (nadbitka z t. II Drzwi Gnieźnieńskich) |
 Zeszyty Naukowe UJ, CMXXX; Prace z Historii Sztuki. Zeszyt 19 Stulecie Katedry Historii Sztuki UJ (1882 - 1982) Materiały z sesji naukowej odbytej 27 maja 1983 r. pod redakcją Lecha Kalinowskiego UJ, Warszawa-Kraków 1990 |
 folia historiae atrium Polska Akademia Umiejętności Komisja Historii Sztuki Seria Nowa. Tom 1 Wydawnictwo ANTYKWA Kraków 1995 |
| L. Kalinowski, S. Mossakowski, Z. Ostrowska-Kębłowska: "Nobile claret opus". Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi. Historia Sztuki XIII. Praca zbiorowa, zawiera: bibliografię prac profesora Mieczysława Zlata, artykuły 46 autorów omawiające dzieje sztuki. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 538, il., Wrocław 1998 ISBN: 83-229-1699-X, ISSN: 0860-4746 |
 |
"Nobile claret opus": publikacja poświęcona Mieczysławowi Zlatowi, profesorowi Uniwersytetu Wrocławskiego, wybitnemu historykowi sztuki, badaczowi dziejów Śląska i Polski. Zawiera artykuły znanych polskich badaczy z najważniejszych polskich ośrodków naukowych, uczniów i współpracowników prof. Zlata, którzy jemu zadedykowali swoje prace. [Od Wydawcy] |
 Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie, Tom VII Lech Kalinowski, Paweł Karaszkiewicz Helena Małkiewiczówna, Lesław Heine Średniowieczne witraże Kościoła Mariackiego w Krakowie Historia i konserwacja Akademia Sztuk Pięknych, 1997 |
 Lecha Kalinowski Speculum artis Treści dzieła sztuki średniowiecz i renesansu PWN, Warszawa 1989 |
 Wit Stwosz w Krakowie. Praca zbiorowa pod redakcją Lecha Kalinowskiego i Franciszka Stolota Wydawnictwo Literackie Kraków 1987 |
|
| Bibliografia prac Lecha Kalinowskiego od roku 1986 do 2002 |
| [wykaz za lata 1951 - 1985 w: Symbolae Historiae Artium. Studia z historii sztuki Lechowi Kalinowskiemu dedykowane, Warszawa 1986, s. 13-19] |
| 1986 Jerzy Frycz (1927 - 1985), "Tygodnik Powszechny" 1986, nr 3: 19 stycznia, s. 6. Diffusion or Convergance? On Lacune in Art Historical Research [w:] World Art: Themes of Unity in Diversity, Washington, DC, USA, 10-15 August 1986, CIHA Comité International d'Histoire de l'Art. XXVIth International Congress of the History of Art, Abstracts, s. 14. |
| 1987 Pojmowanie sztuki w średniowieczu [w:] Wit Stwosz w Krakowie. Praca zbiorowa pod red. L. Kalinowskiego i F. Stolota, Kraków 1987, s. 9-22. Przemówienie wygłoszone podczas pogrzebu Profesora Józefa Lepiarczyka 20 XII 1985 na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, "Folia Historiae Artium" XXIII, 1987. s. 155-156. A Late Romanesque Italian Tympanum in the Czartoryski Collection [w:] Romanesque and Gothic. Essays for George Zarnecki, Woodbridge-Wolfeboro 1987, 1, s. 135-142, H, pl. 1-28. O wizerunkach konnych w średniowieczu oraz koniu i jeźdźcu w sztuce renesansu, "Biuletyn Historii Sztuki" XLIX, 1987, nr 3-4, s. 365-370. |
| 1988 "Gotycka niemal przewiązka nieklasycznie spiętrzonych kolumn" w górnej galerii arkadowej dziedzińca wawelskiego [w:] Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii architektury, sztuki i kultury ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, Warszawa 1988. s. 240-248. Kryzys w sztuce późnego średniowiecza [w:] Kryzysy w sztuce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Lublin, grudzień 1985, Warszawa 1988, s. 45-60. The English Romanesque Art Exhibition at the Hayward Gallery: An Iconographical Gloss, "Folia Historiae Artium" XXIV, 1988, s. 145-153. |
| 1989 Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu. Warszawa 1989, ss. 686 (zbiór studiów). Trytony, nereidy i walka bóstw morskich w dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej [w:] L. Kalinowski, Speculum artis. Treści dzielą sztuki średniowiecza i renesansu. Warszawa 1989, s. 577-600. Załamane ręce apostoła w Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza, "Folia Historiae Artium" XXV, 1989, s. 57-76. Die aeltesten Glasgemaelde der Dominikanerkirche in Krakau [w:] Bau- und Bildkunst im Spiegel internationaler Forschung. Festschrift zum 80. Geburtstag von Prof. Dr Edgar Lehmann Praesident des CVMA Nationalkomitees in der DDR, Berlin 1989, s. 114-124. Flammans pro recto [w:] Studia z historii i historii sztuki. Karolinie Lanckorońskiej doktorowi honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w 90-lecie urodzin. Pod red. S. Cynarskiego i A. Małkiewicza. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego DCCCLXXXVI: Prace Historyczne, z. 89, Warszawa-Kraków 1989, s. 7-8. "Próba ognia" w kaplicy Bardich. Giotto a Bizancjum [w:] jw., s. 99-106. |
| 1990 Metamorfozy świętej Marty [w:] Curia maior. Studia z dziejów kultury ofiarowane Andrzejowi Ciechanowieckiemu. Warszawa 1990, s. 37-39, il. 9-12. Sztuka średniowieczna a ideologia [w:] Fermentum Massae Mundi. Jackowi Woźniakowskiemu w siedemdziesiątą rocznicą urodzin, Warszawa 1990, s. 357-362. Przedmowa [w:] Stulecie katedry historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego (1882 - 1982). Materiały sesji naukowej odbytej w dniu 27 maja 1983, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego CMXXX: Prace z Historii Sztuki, z. 19, 1990, s. 5-9. Marian Sokołowski [w:] j.w., s. 11-30. |
| 1991 Średniowieczne witraże w Kościele Mariackim, "Rocznik Krakowski" LVII, 1991, s. 19-35. Miejsce sztuki średniowiecznej w rewaloryzacji zabytków Krakowa, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne", z. 226: "Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo" XVII, 1991, s. 51-64. Otwarcie Sesji [w:] Sztuka Baroku. Materiały sesji naukowej ku czci śp. Profesorów Adama Bochnaka i Józefa Lepiarczyka, zorganizowanej przez Krakowski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Instytut Historii Sztuki UJ. Kraków, 8-9 czerwca 1990 roku, Kraków 1991, s. 7-8. Ars sine scientia nihil est. Sztuka a wiedza w Średniowieczu, "Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności" LV, 1991, s. 5-7. [wprowadzenie do:] Katalog wystawy jubileuszowej w 40-lecie istnienia Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, maj-czerwiec 1991, s. 3-5. |
| 1992 Jan Białostocki 1921 - 1988, "Rocznik Historii Sztuki" XIX, 1992, s. 5-11. Jan Białostocki, "Nauka Polska" 1991, nr 5/6 [wyd. 1992], s. 209-215. Jan Białostocki jako historyk sztuki, "Folia Historiae Artium" XXVIII, 1992, s. 5-11. Józef Edward Dutkiewicz (1903 - 1968) [w:] Czterdziestolecie Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie (1950 - 1990). "Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków" seria B, LXXXVIII, 1992, w. 32-33(34). Vita brevis, ars brevis, "Dekada Literacka" 21 (57): 1-15.XII 992, s. 1 i 10. The "Frieze" at Malmesbury [w:] The Romanesąue Frieze and its Spectator. The Lincoln Symposium Papers, London 1992, s. 85-96 i 198-201. [wspólnie z H. Małkiewiczówną], Uwagi o średniowiecznych witrażach Pomorza Wschodniego. Na marginesie pracy Alicji Karłowskiej-Kamzowej, Witraże i mozaiki [w:] J. Domastowski, A. Karłowska-Kamzowa, A. S. Labuda, Malarstwo gotyckie na Pomorzu Wschodnim, Warszawa-Poznań 1990. Prace Komisji Historii Sztuki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Wydział Nauk o Sztuce, t. XVII, s. 59-64, "Folia Historiae Artium" XXVIII, 1992, s. 155-160. |
| 1993 Czego nie wiemy o średniowiecznym Wawelu? "Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Naukowych Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie" XXXV/1-2: styczeń-grudzień 1991, Kraków 1993, s. 133-135. |
| 1994 Średniowieczne witraże na wschodnich ziemiach Polski [w:] Sztuka i humanizm. Księga pamiątkowa ku czci profesora Antoniego Maślińskiego, "Roczniki Humanistyczne" 42, 1994, z. 4, s. 21-39. Wprowadzenie [do: Ze studiów nad malowidłami ściennymi w Niepołomicach], "Folia Historiae Artium" XXX, 1994, s. 16-17. Maria Rzepińska (1914 - 1993), "Folia Historiae Artium" XXX, 1994, s. 151-153. Maria Macharska (1929 - 1994), "Folia Historiae Artium" XXX, 1994, s. 155-156. [wspólnie z Karoliną Lanckorońską], Zmarł Richard Krautheimer, "Folia Historiae Artium" XXX, 1994, s. 157-158. |
| 1995 Folia Historiae Artium organem Komisji Historii Sztuki Polskiej Akademii Umiejętności, "Folia Historiae Artium", seria nowa, t. 1, 1995, s. 5-7. Antyk w dziejach sztuki polskiej [w:] Tradycje antyczne w kulturze europejskiej - perspektywa polska. Warszawa 1995, s. 19-64. Malarstwo wczesnoniderlandzkie. Między gotykiem a renesansem [w:] Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Toruń 1992, Warszawa 1995, s. 11-23. Uwagi historyka sztuki na marginesie książki Krystyny Secomskiej, Spór o starożytność, "Barok" 1995, t. 2, nr 1 (3), s. 153-158. [wspólnie z H. Małkiewicz], Thorner Glasmalerei des 14. Jahrhunderts [w:] Sztuka w kręgu Zakonu Krzyżackiego w Prusach i Inflantach, "Studia Borussico-Baltica Toru-nensia Historiae Artium" 2, 1995, s. 147-175. [wspólnie z H. Małkiewiczówną], Średniowieczne witraże Śląska [w:] Między Wrocławiem a Krakowem. Sztuka gotycka na Górnym Śląsku, Katowice 1995, s. 35-55. [wspólnie z H. Małkiewiczówną], Kwatera witrażowa z Ukrzyżowaniem z Miedźnej [w:] Zbiory Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach, Katowice 1995, s. 130. |
| 1996 Sztuka około roku 1400 [w:] Sztuka około 1400. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Poznań, listopad 1995, Poznań 1996, t. l, s. 15-26. Co naprawdę przedstawia obraz Caravaggia?, "Tygodnik Powszechny" 1996, nr 47: 24 listopada, s. 11. Dzieje i dorobek naukowy Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności 1873 - 1952 oraz powstanie Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego 1882 [w:] Dzieje historii sztuki w Polsce. Kształtowanie się instytucji naukowych w XIX i XX wieku. Praca zbiorowa pod red. A. S. Labudy, Poznań 1996, s. 22-57. |
| 1997 Ars vitrea. Średniowieczna sztuka światła, koloru i symbolu, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 2-3, 1997, s. 7-14. Un Episode Giottesque de la Verriere de Chełmno (Kulm), "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 2-3, 1997, s. 51-63. Corregio i Sacra Conversazione w książce Marcina Fabiańskiego, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 2-3, 1997, s. 185-189. Grafika artystyczna i Gabinety Rycin [w:] Arcydzieła grafiki XV i XVI stulecia ze zbiorów graficznych Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Kraków 1997, s. 23-31. Marian Sokołowski, 1839 - 1911 [w:] Ludzie, którzy umiłowali Kraków. Założyciele Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Praca zbiorowa pod red. W. Bieńkowskiego, Kraków 1997, s. 175-183. Jeszcze do odkrycia, "Znak" XLLX/5 (504): Dziedzictwo Renesansu, 1997, s. 116-119. Asyż i rewolucja w sztuce. Z prof. Lechem Kalinowskim rozmawia Tomasz Fijałkowski, "Tygodnik Powszechny" 1997, nr 41: 12 października, s. 8. [wspólnie z H. Małkiewiczówną], Średniowieczne witraże kościoła Mariackiego w Krakowie [w:] L. Kalinowski, H. Małkiewiczówna, L. Heine, P. Karaszkiewicz, Średniowieczne witraże kościoła Mariackiego w Krakowie. Historia i konserwacja, "Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie ", VII, 1997, s. 13-62. |
| 1998 Mój Renesans, "Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności" LXI, 1997, Kraków 1998, s. 14-17. Flammans pro recto, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 4, 1998, s. 9-12. Caravaggia "Wieczerza w Emmaus" w National Gallery w Londynie, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 4, 1998, s. 199-203. Karla a sztuka Renesansu [w:] Donatorce w hołdzie. Katalog wystawy odnowionych obrazów i rodzinnych pamiątek z daru Karoliny Lanckorońskiej, Zamek Królewski na Wawelu, sierpień-październik 1998, Kraków 1998, s. 10-15. Monumentum i statua. Pomnik prezydenta miasta i posąg księcia Kościoła [w:] Mobile claret opus. Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlotowi, Wrocław 1998, s. 503-509. Prezbiterium kościoła Mariackiego [w:] O konserwacji prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie. Materiały sesji zorganizowanej przez Oddział Krakowski Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Archiprezbitera Bazyliki Mariackiej ks. Infułata Bronisława Fidelusa, Kraków 1998, s. 9-11. "Setnica" Kani, "Tygodnik Powszechny" 1998, nr 35: 30 maja, s. 8. [wspólnie z H. Małkiewicz], Die Kulmer Glasscheiben vom Ende des 14. Jahrhunderts als Beispiel fur geometrische getupfte Muster in Uberfangglas [w:] Das 19. und 20. Friedrichsfelder Kolloqium. Vortraege zur Sicherung und Wiederherstellung historischer Glasmalerei. Schloss Berlin Friedrichsfelde 4. Marz 1996 und 10. Marz 1997, Berlin (1998), s. 64-71. |
| 1999 Ut pictura poesis. Doktryny artystyczne w badaniach Jana Białostockiego nad sztuką [w:] Ars longa. Prace dedykowane pamięci profesora Jana Białostockiego. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 1998, Warszawa 1999, s. 23-30. Salomon et la Sagesse. Remarques sur l'iconographie de la Creation du monde dans les Antiquites Judaiques de Flavius Josephe du Musee Conde a Chantilly, "Artibus et Historiae" 39, 1999, s. 9-26. Entre Reims et Ravello: Diffusion ou convergance? [w:] Pierre, lumiere, couleur. Etudes d'histoire de l'art du Moyen Age en l'honneur d'Anne Prache. Textes reunis par F. Joubert et D. Sandron, Paris 1999. Cultures et civilisations medievales XX, s. 231-242. Laudacja ku czci ks. prof. Bolesława Przybyszewskiego, wygłoszona 15 maja 1998 roku w Muzeum Historycznym miasta Krakowa - Oddział Celestat [w:] Studia z dziejów Kościoła Św. Krzyża w Krakowie, III. Praca zbiorowa pod red. ks. Z. Klisia i G. Lichończak-Nurek, Kraków 1999, s. 15-24. Laudacja prof. Lecha Kalinowskiego ku czci ks. profesora Bolesława Przybyszewskiego [w:] Veritas vitae est viaticum carissimum. Dokumentacja uroczystego wręczenia Ksiąg Pamiątkowych ks. prof. Bolesławowi Przybyszewskiemu i o. Pawłowi Sczanieckiemu OSB 30 maja 1998 w Tyńcu. Zebrał i opracował S. Niewiarowski, Kraków 1999, s. 9-15. [wspólnie z H. Małkiewiczówną], Trzynastowieczne Ukrzyżowanie na kwaterze witrażowej z kościoła dominikanów w Krakowie [w:] Argumentu, articuli, quaestiones. Studia z historii sztuki średniowiecznej. Księga jubileuszowa dedykowana Marianowi Kutznerowi, Toruń 1999, s. 79-98. |
| 2000 Inspiracje neoplatońskie w sztuce europejskiej od średniowiecza do baroku [w:] Inspiracje platońskie literatury staropolskiej. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Zespół Badań Literackich nad Historią Kultury Epok Dawnych Instytutu Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego 14-15 października 1998 r. Pod red. A. Nowickiej-Jeżowej i P. Stępnia, Warszawa 2000, s. 125-140. Marian Sokołowski (1839 - 1911) [w:] Uniwersytet Jagielloński. Złota księga Wydziału Historycznego. Pod red. J. Dybca, Kraków 2000, s. 63-78. Katedra [w:] Encyklopedia Katolicka, 8, Lublin 2000, szp. 1063-1064. Evangeliarium (Kodeks emmeramski) [w:] Wawel 1000-2000. Wystawa Jubileuszowa. Kultura artystyczna dworu królewskiego i Katedry. Zamek Królewski na Wawelu, maj-lipiec 2000. Katedra krakowska - biskupia, królewska, narodowa. Muzeum Katedralne na Wawelu, V-IX 2000. Katalog, t. I, Kraków 2000, s. 38-39. Włócznia św. Maurycego [w:] jw., t. I, s. 179-180. Od Redakcji - From the Editors, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 5-6, 1999-2000, s. 5-6 [nie sygnowane] Salomon i Mądrość. Uwagi o ikonografii Stworzenia świata w Antiquitates judaicae Józefa Flawiusza w Musee Conde w Chantilly, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 5-6, 1999-2000, s. 43-58. [wspólnie z H. Malkiewicz], Eine Allerheiligenbildlitanei auf den Glasfenstern von Strassengel, "Osterreichische Zeitschrift fur Kunst und Denkmalpflege" LIV, 2/3, 2000, s. 321-330. |
| 2001 Teologia sztuki [w:] Mistrzowi Mieczysławowi Porębskiemu uczniowie, Kraków 2001, s. 173-177. Hogarth teoretyk sztuki - Hogarth the Theoretician of Art [w:] Hogarth i jego wiek. Arcydzieła grafiki osiemnastowiecznej z Gabinetu Rycin w Bibliotece Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie - Hogarth and his Century. Masterpieces of 18th Century Printmaking from the Print Room in the Polish Academy of Arts and Sciences and the Polish Academy of Sciences Library, Cracow. Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2001, s. 7-12, 13-18. Profesor Anna Różycka-Bryzek [w:] Ars Graeca - Ars Latina. Studia dedykowane Profesor Annie Różyckiej-Bryzek, Kraków 2001, s. 11-13. Dwie osie malowideł ściennych Giotta w Cappella dell'Arena w Padwie [w:] jw., s. 275-286. Historia sztuki pod koniec II tysiąclecia [w:] Recepcja w Polsce nowych kierunków i teorii naukowych. Pod red. A. Strzałkowskiego. Monografie Komisji Historii Nauki PAU, 4, Kraków 2001, s. 203-211. Opinia przygotowana w związku z zamiarem nadania Profesorowi Ihorowi Ševčence godności doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego [w:] Uroczystość wręczenia dyplomu Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Warszawskiego Profesorowi Ihorowi Ševčence 5 grudnia 2001 roku, s. 25-29. [wspólnie z E. Orman], Wstęp [do:] K. Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 - 5 IV 1945, Kraków 2001, s. 5-13. |
| 2002 Salon i jarmark. (O początku wystaw malarstwa we Francji) [w:] Koncerty Uniwersyteckie, 16 stycznia 2002 [program koncertu zorganizowanego przez Uniwersytet Jagielloński i Filharmonię im. Karola Szymanowskiego w Krakowie], 2 ss.nlb. |
| W 2002 roku w druku były prace: Gotyckie malarstwo witrażowe na ziemiach średniowiecznej Polski i w krajach ościennych [w:] Malarstwo gotyckie w Polsce. Praca zbiorowa pod red. K. Secomskiej. Badania nad zachodnią sztuką średniowieczną: źródła i opracowania [w:] Sztuka średniowiecznego Wschodu i Zachodu. Osiągnięcia i perspektywy poznawcze u progu XXI w. Pod red. M. Smorąg-Różyckiej (Ars vetus et nova, VI). Dei due assi delie pitture murali di Giotto nella Cappella delli'Arena di Padova, "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 7, 2001 [2002]. Helena (Halina) Kita-Czapelska (1927 - 1999), "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 7, 2001 [2002]. Ksiądz Infułat Profesor dr hab. Bolesław Przybyszewski (1909 - 2001), "Folia Historiae Artium", seria nowa, z. 7, 2001 [2002]. [wspólnie z H. Małkiewiczówną], Co wiemy o średniowiecznych witrażach śląskich? [w:] Witraże na Śląsku. Materiały sesji Górnośląskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Chorzów 28 września 2001 roku. |
| Bibliografię opracowała Helena Małkiewiczówna |
[w}: Jerzy Gadomski, Adam Małkiewicz, Anna Różycka-Bryzek, Klementyna Żurowska: Magistro Et Amico Amici Discipulique. Lechowi Kalinowskiemu w 80-lecie urodzin. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002 |
|
| Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski |
Autor: Jan Krzysztof Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 07.09.2008, godz. 00:57 - Jan Wasilewski
Ostatnia aktualizacja: 07.09.2008, godz. 00:57 - Jan Wasilewski