Józef Szymański urodził się 13 lutego 1931 roku w Wojniczu. Szkołę średnią skończył w pobliskim Tarnowie, następnie rozpoczął studia historyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Po skończeniu studiów w 1957 roku został zatrudniony w Wydawnictwie Towarzystwa Naukowego KUL. W 1964 roku obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Warszawskim, którą napisał pod kierunkiem Aleksandra Gieysztora. Jej tematem był kanonikat świecki w Małopolsce. W tym czasie zatrudniono go jako adiunkta w Instytucie Historii na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. W 1969 roku habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim przedstawiając dysertację Z zagadnień średniowiecznej biografistyki. Katalogi dostojnicze: studium źródłoznawcze. Następnie podjął pracę w Instytucie Historii PAN, w latach 1972-76 pracował na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W 1976 roku powrócił do Lublina, gdzie zajął się organizacją Zakładu Nauk Pomocniczych Historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W 1980 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1981-82 pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Humanistycznego, następnie do 1984 roku – rektora Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W 1986 roku został profesorem zwyczajnym. W kolejnych latach zasiadał w Senacie UMCS, był również dyrektorem Instytutu Historii. W latach 1995-1999 piastował stanowisko rektora w Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej w Sandomierzu.
Józef Szymański należał do wielu organizacji naukowych: od 1963 roku działał w Polskim Towarzystwie Historycznym, od 1986 roku - w Komitecie Nauk Historycznych PAN. Był członkiem-założycielem Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, przewodniczącym Komisji Nauk Pomocniczych Historii i Edytorstwa Komitetu Nauk Historycznych PAN, zasiadał w Radzie Naukowej Instytutu Historii PAN, działał również w licznych towarzystwach regionalnych.
Do jego zainteresowań naukowych należała historia społeczno-religijna, dzieje Kościoła, nauki pomocnicze historii (zaowocowało to napisaniem wielokrotnie wznawianego podręcznika Nauki pomocnicze historii), epigrafika (m.in. edycja Corpus inscriptionum Poloniae), heraldyka (Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993, Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku, Warszawa 2001). Profesor Józef Szymański interesował się również historią rodzinnego Wojnicza, co doprowadziło do napisania serii artykułów oraz wydania bogatych materiałów źródłowych do dziejów tego miasta.
Był autorem blisko czterystu publikacji, wypromował ponad stu magistrów i około dwudziestu doktorów, recenzował liczne prace doktorskie i habilitacyjne.
Zmarł 23 października 2011 roku w Lublinie.
|