"Vita mutatur non tollitur"

Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;

prezentacje postaci i ich dorobku

Prof. Władysław Bartoszewski (1922-2015)

Władysław Bartoszewski - sylwetka i publikacje

Władysław Bartoszewski 1922-2015

Władysław Bartoszewski urodził się 19 lutego 1922 roku w Warszawie. W 1939 r. zdał maturę i uczestniczył w obronie Warszawy. Rok później został zatrzymany podczas łapanki i przewieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz, skąd zwolniono go 8.04.1941 r. Włączył się wówczas w działania Związku Walki Zbrojnej oraz Frontu Odrodzenia Polski. W 1942 r. został żołnierzem AK i członkiem Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom „Żegota”.

W latach 1941-1944 podjął studia polonistyczne na tajnym Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, przerwane uczestnictwem w powstaniu warszawskim (próbował je później kontynuować w 1948 r. i 1958 r.). Został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Krzyżem Walecznych, a także mianowany przez dowódcę AK, gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora” na stopień podporucznika. Po 1945 r. podjął współpracę z IPN i Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.

Pracował w redakcji „Gazety Ludowej”. Za działalność w PSL został aresztowany (1949), spędził pięć lat w więzieniu; 2 marca 1955 został uznany za niesłusznie skazanego. Powrócił do działalności publicystycznej i objął kierownictwo redakcji wydawnictw fachowych SBP.

18 kwietnia 1963 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za pomoc udzielaną Żydom w trakcie wojny. W imieniu Rady Pomocy Żydom „Żegota” odebrał w Izraelu dyplom Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (medal otrzymał w 1966). Współpracował z Radiem Wolna Europa. Był prezesem Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki (1969-1973), członkiem Zarządu Polskiego PEN Clubu, członkiem honorowym PAU.

W latach 1973-1982 i 1984-1985 jako starszy wykładowca prowadził wykłady z historii najnowszej (ze szczególnym uwzględnieniem wojny i okupacji) w Katedrze Historii Nowożytnej Polski na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL. W międzyczasie wykładał na Katolickim Uniwersytecie Eichstätt-Ingolstadt a także na Uniwersytecie w Augsburgu.

Był członkiem i wykładowcą Towarzystwa Kursów Naukowych oraz członkiem NSZZ „Solidarność” za co został internowany (13 grudnia 1981, zwolniony 3 maja 1982).

W 1986 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP na emigracji Edwarda Raczyńskiego. Był ambasadorem RP w Austrii (1990-1995), zajmował urząd ministra spraw zagranicznych w rządzie Józefa Oleksego, a następnie Jerzego Buzka. Zasiadał w Senacie IV kadencji; w 2007 r. został powołany na sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i pełnomocnika do spraw dialogu międzynarodowego. Pełnił funkcję kanclerza Orderu Orła Białego. Został mianowany honorowym obywatelem państwa Izrael, a także m.in. Warszawy, Wrocławia, Gdańska, Szczecina, Krakowa czy gminy Oświęcim.

Był propagatorem pojednania polsko-żydowskiego i polsko-niemieckiego a przez swoją działalność publicystyczną i naukową (autor ok. 1,5 tys. artykułów i ok. 50 książek) dbał o zachowanie pamięci o Powstaniu Warszawskim, Polskim Państwie Podziemnym oraz zbrodniach nazistowskich i komunistycznych.

Otrzymał tytuł doktora honoris causa m.in. Uniwersytetów: Warszawskiego, Hajfy, Hebrew College w Baltimore, Wrocławskiego, Łódzkiego, Gdańskiego oraz KUL (2008).

Zmarł 24 kwietnia 2015 roku w Warszawie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Bibliografia: